İş Kazası Nedir? İş Kazası Geçiren Kişi Ne Yapmalı

İş kazası, işle alakalı bir durum nedeniyle yaşanan kazalardır. İş kazaları neticesinde işçinin bedenen ya da psikolojik anlamda zarara uğraması mümkün olabilir. Kaza neticesinde oluşan kayba göre işçinin çeşitli haklardan yararlanması söz konusu olur. İş kazası sonucu ölüm gerçekleşirse sigortalının hak sahiplerine ölüm sigortası kapsamında çeşitli haklar sağlanır. İş kazası geçiren işçinin hakları, SGK tarafından verilir. İşverenin kazaya ilişkin sorumluluğu olması halinde işçi için yapılan masraflar işverene rücu edilir.

İş Kazası Nedir?

İş kazası nedir sorusuna iş yerinde ya da iş nedeniyle bulunulan bir yerde geçirilen kaza şeklinde yanıt verilebilir. İş kazası sayılan durumlar arasına iş yeri servisinde geçirilen kazalar dahi girebilir. Burada önemli olan kaza ve iş arasında bir illiyet bağı olmasıdır.

İş kazasının tanımı yapılmak istendiğinde kanunda yer alan tanımı dikkate almak gerekir. Kanun, sadece iş yeri sınırları içerisinde yer alan kazaları bu kapsamda değerlendirmez. İşe geliş gidiş sırasında, iş seyahatlerinde gerçekleşen kazaların bu kapsamda değerlendirilmesi mümkündür.

İş kazası tanımı kapsamında 4b sigortalılarına ilişkin bir ifade de yer alır. 4b’liler yani kendi adına ve bağımsız çalışanlar, işleriyle alakalı bir kaza geçirdiklerinde bu durum, iş kazası olarak değerlendirilir. SGK iş kazası kapsamına emzirme sürelerini de almıştır. Emziren kadın sigortalı, çocuğuna süt vermek maksadıyla dışarı çıktığında kaza geçirmesi halinde bu kaza iş kazası olarak değerlendirilir. Zira Yargıtay, çocuğunu emzirmek için evine giden bir annenin, karşıdan karşıya geçerken araba çarpması sonucu vefatını iş kazası saymıştır.

İş kazası örnekleri arasında tartışmalı olanlar da vardır. Bazı durumlarda iş kazası olarak kabul edilmeyen haller nedeniyle mahkeme yolu açıktır. İş mahkemeleri tarafından iş kazası olarak değerlendirilmeyen haller, üst mahkemede iş kazası olarak kabul edilebilir.

İş kazaları nelerdir diye somut örnekler vermek gerekirse Yargıtay tarafından iş kazası olarak kabul edilen durumlara değinilmelidir. İşçinin işveren tarafından bir yere gönderilmesi, bu süre içerisinde bir parkta dinlenmek üzere durması ve ardından parkta meydana gelen bir bombalı saldırıda ölmesi; Yargıtay tarafından iş kazası olarak değerlendirilmiştir.

İş kazaları örnekleri özellikle sigortalının ya da hak sahiplerinin tazminat, aylık, gelir gibi haklardan yararlanabilmesi açısından önemlidir. Bu nedenle çelişkili durumlarda mutlaka mahkeme yoluna başvurulmalıdır.

İş Kazası Sonucunda Çalışanların Hukuki Hakları Nelerdir?

İş kazası durumunda işçinin hakları; tazminat, ödenek, tedavi şeklinde özetlenebilir. İş kazası geçiren işçinin hakları hem SGK hem de işveren tarafından sağlanır. Burada sorumluluk önemli bir detaydır. İşverenin her zaman işçiyi gözetme yükümlülüğü olduğu için gerekli önlemleri alması zorunludur. Gerekli önlemlerin alınmasının yanı sıra bunların uygulanmasının da denetlenmesi gerekir.

Tedavi Hakkı

• Sigortalı SGK tarafından yetki verilen tüm hastanelerde ücretsiz olarak tedavi olabilir.
• Sigortalının bedensel bir zarara uğraması halinde tedavi giderleri, işveren tarafından karşılanır.
• İş kazası sayılan durumlarda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmayan masraflar da işverenden alınabilir.
• Sigortalının tedavi hakkından yararlanması ve herhangi bir masrafla karşılaşmaması için işveren tarafından iş kazası bildirimi yapılması gerekir.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği

• İş kazası hakları arasında geçici iş göremezlik ödeneği de vardır.
• İş kazası geçiren sigortalıya çalışamadığı süreler için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
• İş kazası meslek hastalığı gibi durumlarda geçici iş göremezlik ödeneği ile gelir kaybı telafi edilmeye çalışılır.
• Geçici iş göremezlik ödeneğinin bedeli, iş kazasının zamanında bildirilmemesi halinde işverenden tahsil edilir.
• 4b’li sigortalı eğer iş kazası sonrası yapılması gerekenleri yapmazsa ödeme alınması mümkün değildir.
• Ödenek tutarı, ayakta tedavilerde günlük kazancın yarısı şeklindedir.
• Sigortalı ayakta tedavi oluyorsa günlük kazancın üçte ikisi kadar ödeme yapılır.

Tazminat

• İş kazasında işçinin hakları arasında tazminat da yer alır.
• İş kazası sonucu maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.
• İş kazası ve meslek hastalıkları sonucu ölüm gerçekleşmişse hak sahipleri tazminat davası açabilir.
• Manevi tazminat tutarı, kusur oranı dikkate alınarak belirlenir.
• Maddi tazminatta işçinin yaşadığı maddi zorluklar dikkate alınır. 
• İş kazasında yapılması gerekenler ölüm söz konusu olduğunda hak sahipleri tarafından uygulanmalıdır.
• Ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatı da talep edilebilir.

İş Kazasının Unsurları Nelerdir?

İş kazasının unsurları arasında işçi, işveren, işletme ve kazaya ilişkin unsurlar vardır. Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için tüm unsurlar bir arada değerlendirilmelidir.

İşçi Unsurları

• İşçi unsurları, kaza yapan kişinin bir işverene bağlı ya da kendi hesabına-bağımsız çalışan sigortalı olmasıdır.
• Sigortasız olarak çalıştırılan kişinin iş kazası geçirdiğinin tespiti halinde işverene ceza yazılır ve geriye dönük sigorta masraflarını işverenin ödemesi gerekir.
• İşçi, kazayı iş saatlerinde ya da işveren tarafından görevli olduğu bir süreçte geçirmelidir.

İş Yeri Unsurları

• İş yeri unsurları, kazanın iş yeri sınırlarında ya da iş ile bağlantısı olan bir yerde gerçekleşmesini ifade eder.
• İş yerinde gerçekleşen kazalar molalarda; bahçe, teras, yemekhane gibi alanlarda olsa bile iş kazası sayılır.
• İş yerinde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasına ilişkin sorumluluk işverendedir.

İşletme Unsurları

• İşletme unsurları, aynı işletmeye bağlı farklı iş yerlerinde geçirilen kazalar iş kazası sayılır.
• İşletmelerde iş kazasında hem iş yeri yöneticileri hem de işveren sorumludur.

İlliyet Bağı

• İlliyet bağı kaza ile yapılan iş arasında bir bağ olmasını ifade eder.
• İlliyet bağı olmadan, işçinin kendi inisiyatifiyle bulunduğu bir yerde geçirdiği kazalar iş kazası sayılmaz.
• İlliyet bağı olup olmadığının tespiti için iş mahkemelerine başvurulabilir.

Bedensel ve Ruhsal Zarar

• Bedensel ve ruhsal zarar, olayın iş kazası sayılması için gereklidir.
• Ruhsal zarar noktasında iş mahkemelerine dava açılabilir.

Bedensel ve ruhsal zararın belirlenmesi için iş mahkemeleri bilir kişi atayabilir.

İş Kazası Geçiren İşçinin Hakları Nelerdir?

İş kazası geçiren işçinin hakları; geçici ya da sürekli iş göremezlik ödeneği, maddi ve manevi tazminat şeklinde olabilir. İş kazası için tedaviler hastanelerde ücretsiz yapılır. Ücretli tedavi masrafları, gerekli durumlarda işveren tarafından karşılanır.

İş Kazası Geçiren İşçi İşverenden Neler Talep Edebilir?

İş kazası geçiren işçinin işverenden talep edebileceği şeyler maddi ve manevi tazminattır. Maddi ve manevi tazminat için iş mahkemelerine dava açılır.

İş Kazasında İşçiye Ödenecek Maddi Tazminat Kalemleri Nelerdir?

İş kazasında işçiye ödenecek maddi tazminat kalemleri dört adettir. Maddi, manevi tazminat; geçici ya da sürekli iş görememe tazminatı bunlar arasında yer alır.

İş Kazası Tazminat Nasıl Hesaplanır?

İş kazası tazminatı hesaplama için iş gücü kaybına, muhtaçlık durumuna ve tarafların ekonomik şartlarına bakılır. 

İş Kazası Geçiren Kişi Ne Yapmalı?

İş kazası geçiren kişi gerekli tıbbi tedavi için hemen bir sağlık kuruluşuna gitmeli, gidemiyorsa götürülmelidir. İş kazası geçiren kişinin bir an önce sağlık kuruluşuna sevki gerekir. Ambulans, polis gibi yetkili birimlere işveren tarafından haber verilmelidir. İş kazasının gizlenmesi halinde işverene ceza uygulanır.

İş Kazası Tutanağı

İş kazası tutanağı işveren tarafından tutulmalıdır. Bu tutanakta çalışana ilişkin detaylar yer alır. Aynı zamanda kazanın oluş şeklinden bahsedilir. Kazayı görenlerin isimleri, tanık olarak tutanakta yer alır. İş yeri hekimi tarafından yapılan müdahalelerden bahsedilir. Eğer kaza sonucunda uzuv kaybı olmuşsa bu durumdan tutanakta bahsedilmelidir. İş kazası tutanağı yazımızı okumak için tıklayınız.

İş Kazası Bildirimi

İş kazası bildirimi Sosyal Güvenlik Kurumunun internet sistemi üzerinden yapılabilir. Bunun dışında ekstra bir bildirim yapılmasına gerek yoktur. Bildirim süresi üç gün olarak uygulanır. Bu süre içerisinde yapılmayan bildirimler nedeniyle işverene ceza uygulanır. İş kazası bildiriminin yanı sıra tutanak işlemleri, kolluk kuvvetlerine haber verilmesi gibi işlemler de yerine getirilmelidir. İş Kazası Bildirimi yazımızı okumak için tıklayınız.

İş Kazası Raporu

İş kazası raporu, iş kazasının tutanakla detaylandırılması anlamına gelir. Tutanakta kazayı geçiren çalışanın kimlik bilgileri yer almalıdır. Aynı zamanda yaşanan kazanın detayları anlatılmalıdır. Kazayı gören tanıkların kim olduklarından bahsedilmelidir. Ayrıca uzuv kaybı, iş yeri hekimi müdahaleleri raporda yer almalıdır. İş Kazası Raporu yazımızı okumak için tıklayınız.

SGK İş Göremezlik

SGK iş göremezlik durumuna göre işçiye geçici ya da sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanır. Meslekte kazanma gücü çok yüksekse, prim ve sigortalılık süresi şartları tutuyorsa sigortalıya malullük aylığı da bağlanabilir. Kaza sonucu başkasının bakımına muhtaç hale gelen sigortalıya daha yüksek bir tutardan aylık bağlanır. SGK İş Göremezlik yazımızı okumak için tıklayınız.

İş Kazası Tazminatı

İş kazası tazminatı işçi tarafından talep edilebilir. İşçinin ölümü halinde yakınları da işverene tazminat davası açabilir. Tazminat davasında kusur oranlarının tespiti için bilirkişiye başvurulabilir. Hakim; bilirkişi raporu, kusur oranları, tarafların ekonomik imkanları gibi detaylara göre tazminata hükmeder. İş Kazası Tazminatı yazımızı okumak için tıklayınız.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu : TIKLAYINIZ