Ülkemizde kamuda birçok memur çalışmakta ve her geçen gün de çeşitli atamalarla bu memur sayısı artmaktadır. Kamudaki atamaların artmasıyla birlikte becayiş kavramı ortaya çıkmıştır. Becayiş kavramı sayesinde karşılıklı yer değiştirmek isteyen memurlara bu imkan sağlanmaktadır.
Becayiş kavramının karşılığı aynı görevi yapmakta olan iki devlet görevlisinin anlaşmaları sonucunda bulundukları yeri karşılıklı olarak değiştirmesidir. TDK sözlüğündeki karşılığı ise yer değiştirme olarak belirlenmiştir. Daha sonralarda ülkemizde becayiş memuriyetle alakalı bir kavram olarak dilimizde yer etmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda devlet becayiş kavramını tanımlamıştır. Bu kanunun 73. maddesine göre becayiş, “Aynı kurumun başka yerlerde bulunan aynı sınıftaki memurları, karşılıklı olarak yer değiştirme suretiyle atanmalarını isteyebilirler. Bu isteğin yerine getirilmesi atamaya yetkili amirlerince uygun bulunmasına bağlıdır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Devlet Memurları Kanununa göre becayiş sadece aynı devlet kurumuna bağlı memurlar arasında yapılmaktadır. Yani örneğin Dış İşlerindeki bir memurla Sağlık Bakanlığındaki bir memur yer değiştirme talebinde bulunamaz. Becayiş uygulaması yapılırken, yer değiştirmek için başvuran kişilerin sınıf ve unvanları aynı olduğuna dikkat edilmelidir. Buna göre, öğretmenler kendi aralarında becayiş yapabilir, devlete bağlı çalışan da mimarlar da kendi aralarında becayiş yapabilmektedir.
Becayiş işlemi, yer değiştirmek isteyen kişilerim bireysel isteklerine göre yapılmamaktadır. İki farklı ildeki becayiş yapacak memurların tabii oldukları bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerine ek olarak bu Bakanlığın da bu Becayişi uygun bulması önemlidir. Becayiş istekleri genelde uygun bulunmaktadır. İdarenin yapacağı işlerin kamu yararına uygun olması gerektiğinden becayişi reddetmek gibi bir durumu yoktur.
Becayişin her hangi bir dönemi yoktur, yani talep edildiği takdirde her zaman becayiş yapılabilmektedir.
Bazı kurumların becayiş durumlarında farklı şartları bulunabilmektedir. Sağlık Bakanlığı da bu kurumlardan birisidir. Sağlık Bakanlığının Atama ve Nakil Yönetmeliğinde şöyle belirtilmiştir: Bakanlık kadrolarına ilk defa sınav sonunda veya Yönetmelikteki düzenlemelere göre kura ile aynı unvan ve branşta kadrolara atanan personel, sınav ve kura sonuçlarının ilanından itibaren 5 gün içinde Bakanlığa şahsen veya il müdürlükleri vasıtası ile müracaatları halinde karşılıklı olarak yer değiştirebilirler. Aynı hizmet bölgesi illerde aynı unvan ve branşta görev yapan personel, il müdürlükleri vasıtası ile müracaatları ve Bakanlığın uygun görmesi halinde karşılıklı olarak yer değiştirebilirler. Yani buna göre, becayiş yapmak isteyen memurlar sınavlarının ilanında sonraki 5 gün içerisinde kuruma başvurmak zorundadır. Aksi takdirde becayiş talebinde bulunamayacaktır.
Becayiş hakkı yasalara göre memur statüsünde yer alan kamu çalışanlarına verilmiştir. Fakat yargı kararları ile sözleşmeli çalışan personele de becayiş hakkı tanınmaktadır ve bu personelin de becayiş isteme hakkı bulunmaktadır. İşçi statüsünde çalışanların ise becayiş hakkı yoktur.
Becayişe Başvurma
Becayiş yapmak isteyen devlet memurları karşılıklı çalıştıkları birimlere gerekli dilekçeleri vermek zorundadırlar. Daha sonra bu birimler tarafından dilekçeler Kurumun atama ile alakalı yetkili amirliğine gönderilmektedir. Becayişin olabilmesi için atamaya yetkili olan amirin onayı gerekmektedir. Bu onay olmadığı takdirde becayiş gerçekleşemez. Fakat becayişin verilmemesi için bir gerekçe yoktur. Kamu yararı öngörüldüğünde, sınıf ve unvanlar uyduğu takdir becayiş hakkı memurlara tanınmaktadır. Zorunlu hizmette çalışan bir kişinin becayiş yapabilmesi için de becayiş istediği ilin zorunlu hizmet kapsamında olması gerekmektedir. Aksi takdirde becayiş isteği reddedilir.
