ref: refs/heads/v3.0
emeklilikssksgkbağkurkredilerkosgebengellie-devlet

Engelli Yakını Hakları

Engelli Yakını Hakları
03.05.2017

Ülkemizdeki engelli sayısı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yapmış olduğu bir araştırmaya göre 10 milyona yaklaşmış durumda. Hem engellilerin hem de engelli yakını olan kişilerin yaşadıkları zorluklar ise bugün pek çok resmi kurum tarafından bilinmektedir. Bilinen bu zorluklara karşı ise önlemler alınmakta ve engelli yakını kişilere belirli haklar verilmektedir. Engelli yakını hakları konusunda detaylı bilgilere haberimizden ulaşabilirsiniz.

Engelli Çocuğu Olan Çalışanın Hakları

  • Mazeret İzni Hakkı: Engelli çocuğu olan çalışan bir bireyin kadın ya da erkek fark etmeksizin sahip olduğu birtakım haklar bulunmaktadır. Bunların ilki mazeret izni olarak ülkemizde uygulanan 4857 sayılı İş Kanunu’nda tanımlanmıştır. İşçilerin mazeret iznini kullanabilmesi için çocuğunun en az %70 oranında engele sahip olması gerekir. Bunun ispatlanması için de yetkili hekimlerin verdiği sağlık kurulu raporunun işverene iletilmesi gerekir. Mazeret izni bir yıl içinde 10 güne kadar verilebilir. Ayrıca işveren işçinin mazeret izni kullanıp işe gelmediği günlerin ücretini kesemez.
  • Erken Emeklilik Hakkı: Erken emeklilik hakkı ülkemizde yürürlükte olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında düzenlenmiştir. Erken emeklilik hakkından engelli çocuğu olan anneler yararlanmaktadır. Erken emeklilik hakkı ile ilgili şu uygulama geçerlidir: Eğer çalışan bir annenin engelli çocuğu varsa içinde bulunulan yıla kadar ödenmiş olan prim ödeme gün sayılarının 1/4’ü toplam prim ödeme gün sayısına eklenmektedir. Böylece prim ödeme gün sayısı artacağından engelli çocuğu olan annenin erken emeklilik hakkı olacaktır.

Engelli Yakını Olan Memurun Hakları

İşçi ve memur kavramları ayrı kavramlar olduğundan hem çalışma koşulları hem de ücret ve tabii oldukları kanunlar da ayrı şekilde düzenlenmiştir. Bu nedenle engelli yakını olan işçiler ve memurlar için haklar da farklılaşmaktadır. Engelli yakını olan memurun hakları kapsamında baktığımızda kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştıklarından dolayı daha fazla haklara sahip olduklarını söylemek mümkündür.

  • Saatlik İzin Hakkı: Memurlar ülkemizde 4857 sayılı İş Kanunu yasasına değil; 657 sayılı Devlet Memurları Yasasına tabiidirler. Bu nedenle hakları o kanunda tanımlanmıştır. Engelli yakını hakları kapsamında memurlara tanınan ilk hak saatlik izin hakkıdır. Bu hak 657 sayılı kanunda yer almaktadır. Saatlik izin hakkına göre memurların günde 1.5 saat olmak üzere izin hakları saklı kalmaktadır. Günün hangi saatinde bu izni kullanacaklarında ise memurların tercihleri esastır. Ayrıca mesai saatleri dışında engelli yakını olan memurlara fazladan çalışma gibi bir durum da sunulmamaktadır.
  • Tayin Hakkı: Engelli yakını olan memurun hakları kapsamında bulunan bir diğer hak ise tayin hakkıdır. Bu hak da yine aynı şekilde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda tanımlanmıştır. Tanınan bu hakka göre devlet memurunun engelli bir yakını bulunması ve bu yakının özel eğitim ya da rehabilitasyon gibi eğitimlere gitmesi gerekiyor; fakat memurun bulunduğu ilde böyle bir imkan sağlanamıyor ise memur yakınını bu eğitimleri alabileceği yere götürebilir. Memurun talebi üzerine gerçekleşen böyle bir durumda memur da yakınının gideceği yerde eğer boş bir memur kadrosu var ve görevine de uyuyor ise tayin edilmektedir.
  • Nöbet ve Vardiya Hakkı: Engelli yakını olan devlet memurlarının hakları kapsamındaki bir diğer konu ise nöbet ve gece vardiyasına ilişkin düzenlemedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenen bu hak, engelli yakını olan memurun gece nöbetine ve gece vardiyasına kalamayacağı şeklinde tasarlanmıştır. Ayrıca saatlik izin hakkında da bahsettiğimiz gibi engelli yakını olan memura mesai saatleri dışında çalışma yaptırılamaz. Eğer memur mesai saatleri dışında çalışmayı kendisi talep ediyor ise bu durumda yazılı bir dilekçe ile memurun çalıştırılması gibi bir durum olabilir. Fakat bu haller dışında yani engelli yakını olan memurun isteği dışında, memur mesai saatleri dışında çalıştırılamaz. Gece nöbetine ya da gece vardiyasına kalamaz. Bu haklar da memura tanınmış olan haklardandır.
  • Refakat İzni Hakkı: Engelli yakını olan devlet memurlarının hakları kapsamındaki bir diğer konu ise refakat izinlerine ilişkin olan düzenlemedir. Memurun engelli yakını varsa ve engelli yakınına bakmadığı takdirde hayati bir risk ortaya çıkacaksa memura refakat izni verilmektedir. Bu noktada engelli olan kişinin yalnızca memurun çocuğu olması gerekmez. Annesi, babası, eşi, çocukları ya da kardeşlerinden herhangi bir tanesi engelli olduğu takdirde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu bu kişileri memurun yakını olarak tanımlamaktadır. Bu nedenle bu engellilik durumu yetkili hekimler tarafından sağlık kurulu raporu ile onaylandığında memura 3 aya kadar refakat izni verilebilir. Eğer bu 3 aylık refakat izni sonunda engelli yakını olan memurun halen o kişinin yanında kalması gerekiyor ve eğer kalmazsa hayati bir risk ortaya çıkacaksa tekrar 3 aylık refakat izni verilebilir.
Yorumlar

  1. Gül dedi ki:

    İyi günler annem %78 engelli çıktı ben devlet memuruyum. Nöbet tutmama ve 1 saat izin hakkımı kullanabilirmiyin

  2. Memet naci dedi ki:

    Ben öğretmenim. Kardeşim %98 engelli. Acaba nöbet konusunda bir tercihim olabilir mi? Ayrıca hergün istediğim saatte 1.5 saat izin alma hakkına sahip miyim?

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      Eğer vasisi siz değilseniz. Anne Baba sağ ise bu haklardan yararlanamazsınız.

  3. Birhan dedi ki:

    İyi günler annemin engelli raporu %78 kısmi engelli çıktı ben devlet memuruyum ben nöbet tutmama ve 1 saat erken çıkma haklarından yararlanabilirmiyim

  4. NUR dedi ki:

    Selam merhaba ben 50 yaşındayım…yaklaşık 4-5 senedir yatalak anneme bakıyorum…çalışmadığım İçin emekliliğimi gerçekleştiremedim…bu dönemi başvuru yaparsam emekliliğim için eksik olan günlerime ekletebilirmiyim…emekli olma şansım var mı ? Teşekkür ederim

  5. Leyla Mutlu dedi ki:

    Görme engelli kızım var Raporu %85 yaşı 7. Ben Annesiyim Ona bakmakzorunda oldumdan Calişamıyorum 5510 sayılı kanundanda fazla günüm olmadığından yararlanamıyorum. Günsayım 1040 doğum tarihim 1981 . Evde bakım maaşı alıyoruz fakat sadece bukadarmı? Şahsen Annesi Olarak benim Sigortam yada emekliliğim İcin yararlanabileceğim başka bir kanun yokmu? Tesekkürederim.

  6. özgür dedi ki:

    işçi için nöbet vardiya ve hafta sonu çalışmama hakkı varmıdır?

  7. Nihal dedi ki:

    Merhaba 6yasinda atipikotizim tanisi almis bir oglum var hemsireyim beni sehir disinda goreve gonderebilirler mi ozel egitim aaliyor oglum

  8. Özkan dedi ki:

    Merhaba öncelikle yardımlarınız için tesekkur ederim . Sorum şöyle Eşimin yüzde 80 engelli raporu var 10 günlük ücretli izin konusu ve vergi indirimi konusunda yasal düzenleme önümüzdeki periyodlarda var mi ? Eşlerin bu uygulamadan faydalanmaması çok saçma olmuş .. Tesekkur ederim .

    1. Ahmet MENDEŞ dedi ki:

      Özel sektörde çalışan engelli yakınlarıyla ilgili nöbet konusunda bir kanun varmıdır

  9. Göksel dedi ki:

    Merhaba, annem sağlıklı iken geçirdiği beyin ameliyatı ve ameliyat sonrası kanama oldugu için toplamda 6 ameliyat geçirdi ve yatalak kaldı bakıma muhtaç şimdi yüryüyemiyor sol kolu iptal aynı zamanda, bu durumdan dolayı 3+3 toplamda 6 ay refakatçi izini aldım, izin bittikten sonra annem fizik tedavi alırken kolu kırıldı, zaten bakıma muhtaçtı ama önceki sağlık sebebinden dolayı zaten 6 ay refakatçi izni aldım, kolu kırıldığı için yeniden refakatçi izni alabilirmiyim, kolu kırıldığında eski hastalığı iyileleşmeişti, zaten iyileşmezde, yürüyemiyor artık, kolunun iyileşmesi 3 ayı bulacak koldan ameliyat oldu

  10. nokta dedi ki:

    merhaba kolay gelsin ben çarşı ve mahalle bekçisiyim benim 2 tane ablam yüzde 90 zihinsel engeliler bende gece nöbetinde çalışıyorum benim benim haklarım nelerdir şimdiden teşekürler

  11. kenan sarp dedi ki:

    merhaba
    benim eşim trafik kazası sonrası %55 engelli ve bu engelli raporunu çalıştığım işyerine beyan ettim, çalıştığım yerden 25 çalışıp emekli oldum 7 ay sonra tekrar çağırdılar çalışmaya başladım eşimin sağlık sorunları nedeniyle işten ayrılmak istiyorum tazminatımı alabilirmiyim

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      Eşinizin ihtiyaçları nedeni ile de olsa istifa etmiş olacağınızdan kıdem tazminatı alamazsınız.

    2. Birhan dedi ki:

      Annem %78 kısmi engelli çıktı ben devlet memuruyum nöbet tutmama ve 1 saat izin hakkımı kullanabilirmiyim iyi akşamlar

  12. AYSUN dedi ki:

    TAŞÖRENDEN SÜREKLİ İSCİ KADROSUNA GEÇTİM . EŞİMİN %52 ÖZÜR RAPORU VAR . HAFTA SONLARI NÖBETTEN CIKMAK İSTİYORUM. BÖYLE BİR HAKKIM VAR MI ACABA

  13. Evser dedi ki:

    İyi günler benim işitme engelli kızım var yüzde 68 engelli raporu var koklear impilant kullanıcısı ilkokul birinci sınıfa gidiyor kadromun olduğu 112istasyonu (iş yerim )Evimiz ve okul çok yakın henüz kendisi cihaz pilini çıkarıp takamıyor ben hazırlayıp okula bırakıyorum ertesi sabah eve yetişip okula gitmeden cihazını ben takıyorum nöbet usulü çalışan devlet memuruyum nöbet muafiyetim varmı birde kadro yerimde fazla personel olduğu için farklı yerlere gönderilerek rotasyon yapılıyor rotasyon muafiyeti varmı kadro dışımdaki 112istasyonları evime ve okula uzak sorun yaşıyoruz okulda sorun olduğunda çabuk ulaşabileceğim yerde olmam kızım için iyi oluyor kuruma rotasyona tabi olmamak için bir dilekçe vereceğim kızımın engel raporu ile birlikte nöbet muafiyeti yada rotasyon muafiyeti varsa dilekçeye bunuda iliştirmek istiyorum böyle haklar varmı yardımcı olursanız çok sevinirim şimdiden teşekkür ediyorum

  14. ebru OK dedi ki:

    merhaba kendim engelliyim lakin çocuğum çok şükür sağlıklı olarak dünyaya geldi benim sıkıntım şu mesela özel hastaneye götürdüğümüzde alınan yüksek ücretler kendim bazı kurumlarda %50 indirim imkanlarından faydalan biliyorum peki çocuğum benim üzerimden devlet memuru statüsünde bulunuyor hiç bir şekilde bu yüksek ücretleri tabii olmasını istemiyorum.Bunun bir çaresi yok mu ?

  15. Ilyas kılıç dedi ki:

    Merhaba benim kızımın yüzde 94 raporu var özel güvenlik görevlisiyim vardiyalı sistemde çalışıyorum memurlar gibi bizimde gece vardiyasına gitmeme hakkımız var mı dır

  16. Yusuf dedi ki:

    Ben SSK çalışanıyım. Eşim %82engelli 8yıldır çalışıyorum. İşten ayrılmak istiyorum. Kıdem tazminatı alabilirmiyim. Yardımcı olursanız sevinirim kolay gelsin.

  17. HAMİDE dedi ki:

    %98 AĞIR ENGELLİ KIZIM VAR .ŞUAN AKTİF ÇALIŞMAKTAYIM ERKEN EMEKLİLİKTE PRİM DOLSA BİLE YAŞTA TAKILINILIYOR MU ACABA MERAK EDİYORUM. 4 YILDA ANCAK 1 YAŞ GERİYE ÇEKİLİYORMUŞ. BU KONUDA AYRINTILI BİLGİ RİCA EDEBİLİRMİYİM?

  18. Özge yurtkulu dedi ki:

    Merhaba.ben bir hemsireyim. Mesai saatleri dışında calistirilamaz demek cumartesi ve pazar gunlerinimi söylüyor acaba?

  19. Nihal Ünsal dedi ki:

    İyi günler. 21 yaşında %90 engelli ve ayrıca tip 1 diyabet hastası bir oğlum var. Ben ilkokul öğretmeniyim. Oğlumun her şeyiyle özel ilgilenmek zorundayız. Masraflar yüzünden de çalışmak zorundayım. Günüm çok yorucu geçiyor bir de okulda teneffüslerde nöbet tutuyorum. Bu konuda çok araştırdım ama net bir cevap alamadım. Ortaöğretim öğretmenlerinöbetten muaf olmuş ama ilkokul öğretmenlerine bu hak verilmemiş. Bana bu konuda bilgi vermenizi rica ediyorum.şimdiden teşekkür ederim.

  20. Nuriye Ünsel dedi ki:

    13 yasında %53engelli raporu olan dowm sendromlu bir oğlum var. Erken emeklilik için başvurdum .Ama ağır egelli kısmında hayır işaretli olmadıgından kabul olmadı.Benim oğlum zıhınsel engelli bu yaşa kadar çalışan anne oldugum için bakıcı ile büyüttüm.Simd okula gidiyor.Yine başında birinin durup ona ders çalıstırması okula göndermesi okuldan gelince eve alıp karşılaması gerekiyor.Çocogum tek başına evde kalıp beni bekleyecek kapasitede değil. Adı üstünde down sendromlu. Bütün ömrü boyunca takip gerektırecek
    Benim bu konuda rıcam down senromu düzelecek bir rahatsızlık degil .Engel bedensel degil ama zhinsel bizim çocuklarımıza vakit ayırmamız için erken emekliöikte yardımcı olmanızı istiyorum

  21. Dilek dedi ki:

    100/87 babamın raporu var dır ben sigortalı deyilim çalışamadığımdan dolayi babama bakiyorum devletimiz evde yakınlarını bakanları SGK ki yapacağız dedi asli varmi bilgi verir misiniz tş

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      Meclis ekimde toplanacak bu tarihlerde yine torba yasa için görüşmeler olacak. Bu konuda kapsama alınabilir.

  22. Dilek dedi ki:

    Ben babama bakıyorum azhemir hastası yatalak sigortam yoktur şimdi babamdan yararlaniyorum emekli olmam için devlet bir yardim çıkardı dediler hastaya bakanlara SGK ya gidip bildirecekmişsin devlet sgkli yapıyormuş asli varmı yardımcı olursanız memnun olurum saygilar

  23. Cuma özgil dedi ki:

    Benim iki engelli çocuğum var raporları % 94 ikiside ne gibi haklara sahibim özel güvenlik olarak çalışmaktayım aldığım duyuma göre gece vardiyesinden çalışmamam lazım senede 10 gün mazaret izni varmış başka ne gibi haklara sahip olduğum hakkında bilgi verirseniz sevinirim bide vergi diliminde muaf olmuşum ama maaşıma ne kadar katkısı oluyor her iki çocuğumun ayrı ayrı vergi diliminde muaf olunuyormu ve erken emeklilikle bana bir faydası olurmu şimdiden tskler

    1. Mehmetşirin kaya dedi ki:

      YILDA 10 GÜN MAZERET İZNİ KANUN MADDESİ ÇIKTISI İLE DİLEKÇE VE ÇOCUĞUNUN SAĞLK KURULU RAPORUN FOTOKOPİSİ SENDİKAN VARSA ONLARDAN KANUN MADDESİ VE DİLEKÇE
      KONUSUNDA YARDIM AL VERGİ MUAFİYETİ SADECE GELİRVERGİSİNDEN MUAFSINIZ KAÇTANE ENGELLİ OLURSA OLSUN 1KİŞİ GEÇERLİDİR GEÇMİŞ OLSUN KARDEŞIM

  24. Özcan Yalıner dedi ki:

    49 yaşında doğuştan yüzde yüz görme engelli ve aynı zamanda %40 zihinsel engelli bir kızımız var ve bu çocuğa biz bakıyoruz. Acaba bizim haklarımız nedir? Teşekkürler

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      engelli yakını ile ilgili haklar yazıda ayrıntılı anlatılmıştır. Ayrıca primsiz aylıklardan yararlanmak için ikametgahın bağlı bulunduğu Kaymakamlık bünyesinde yer alan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurmak gerekmektedir

  25. Kenan dedi ki:

    Merhaba benim 18 yaşında Down sendromlu %70 engelli kardeşim var ve bende Jandarma da muvazzaf personelim. Mahkeme kararıyla Kardeşimin vasisi durumundayım.
    1. Vergi indiriminden yararlanabilir miyim, yararlanmak için ne yapmam lazım?
    2. Memleketime tayin olabilir miyim?
    3. Nöbet, mesai dışı çalıştırılmama, günlük saatlik izin kullanabilir miyi?
    İlginize şimdiden çok teşekkür ederim iyi çalışmalar…

    1. Birhan dedi ki:

      İyi günler ben üniversitede hemşire olarak çalışmaktayım
      Annemin özür raporu %78 kısmi engelli çıktı nöbet tutmama ve saatlik izin haklarından faydalabilirmiyim kolay gelsin

  26. Müslüm şahan dedi ki:

    2 tane %96.93 .engelli evlatlarım var 4.ve 8 yaşlarında .glazman. yani en ufak kanamalarda durmuyor..bu yüzden bana olarak çalışamıyorum psikolojim bozuluyor.bana emeklilik hakkı varmi.4900 prim var..

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      Engelli çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı var. Babalar için çalışma var ancak henüz kesinleşen bir durum yok. Haklısınız böyle bir duruma sadece annelere yüklemek adil değil.

  27. Serhat dedi ki:

    Benim ailemde babamin abimin ablamin ozurlu raporu var %80 ben bu haktan nasil yararlanabilirim su an osmaniyede gorev yapiyorum kendi memleketime gidebilirmiyim bura ilk atamam hakkari kadrosundayim osmaniyeye gecici gorevlendirme yapildim

  28. yavuz dedi ki:

    Engelli çocukların babalarına da erken emeklilik hakkı verilmesi ile ilgili bir çalışma var mı?

  29. Nida dedi ki:

    Ağır bedensel engelli çocuğum 13 yaşında vefat etti . Önceden alışmış % 92 engelli raporu mevcut. Erken emeklilik için hakkım devam ediyor mu?

  30. Şengül Pekacar dedi ki:

    Hayırlı akşamlar evde bakım maaşı alanlar için devlet Sigorta primini ne zaman ödeyecek Biz de emekli olabilecek miyiz

  31. Kamil dedi ki:

    Merhaba benim %90 görme engelli bir eşim var. Ben erken emeklilikten yararlanabilirmiyim?

  32. Saime Sevim dedi ki:

    Engelli oğlum var. Engelli maaşı alması erken emeklilikten faydalanmama engel teşkil ediyor mu?

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      İkisi farklı işleyen kanunlar. Engel teşkil etmeyecektir.

  33. Özdemir ÖZARI dedi ki:

    Engelli yakını memur, engeli olan kişiler ile aynı adreste oturmuyor ise yinede bu haklardan yararlanabilir mi. Eğer yararlanamıyor ise bunun yasal dayanağı nedir, bu haklardan yararlanmak için aynı İl sınırlarında ikamet etmek yeterlimi.

  34. Saadet dedi ki:

    Bende calisan bir engelli çocuk annesiyim.memurlara verilen hakların biz işçilere de verilmesini istiyorum .calisan bir anne olarak haklari mi ogrenmek istiyorum

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Saadet Hanım merhaba,

      İşçi annelere verilen hakları da yazımızda bulabilirsiniz. Eşit haklar sağlamak için çalışmalar yapılıyor ancak henüz yürürlüğe giren bir karar yok.

    2. İlhan pişirir dedi ki:

      Merhabalar benim %70 engelli bir kızım var özel sektörde çalışıyorum kamu personeli olan nöbete kalmak istemiyorsa bırakılmıyor bu konu özel sektör içinde geçerli mi yoksa sadece memurlara tanınan bir hak mı

  35. Recep dedi ki:

    Engelli babası yaşa takılır mı ?

    1. Uğur savaş dedi ki:

      %40 engelliyim maaş alıyorum çocuğumun daha iyi eğitim alabilmesi için devletimizin böyle bir imkan sağlıyormu