Eşlerinin vefatı yüzünden ölüm aylığı almaya hak kazanan kimseler için belirli şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Buna göre ilgili şartları sağlamayan durumlarda ölüm aylığı eşler için bağlanmıyor. Aynı zamanda boşanma davası ya da cinayet gibi durumlara da ölüm aylığı açısından dikkat edilmesi gerekiyor.
Ölüm Aylığından Yararlanılmayan Durumlar
İlgili kanun kapsamında sigortalı bir işte çalışıyorken vefat edenlerden ötürü eşi ve çocukları ya da anne ve babaya ölüm aylığı bağlanmaktadır. Ölüm aylığı bağlanması için ise 4B Bağkur ve 4C Emekli Sandığı kapsamında çalışmakta olanlarda 1800 gün, 4A statüsü yani SSK’lı olanlar için ise en az 5 yıldan beri sigortalı olup 900 gün prim ödeme şartı aranmaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında 56’ncı maddesinde ifade edilen hususlarda, kendisi üzerinden aylık bağlanacak olan sigortalının kasten öldürülmesi, öldürmeye teşebbüs etmişler ya da sürekli iş göremez hale veya malul duruma getirmiş olanlara ölüm aylığı bağlanmamaktadır. Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya ya da hak sahibine yönelik ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğmuş sorumlulukları önemli ölçüde yerine getirilmemesi halinde ölüme bağlı bir tasarruf ile mirasçılıktan çıkartılmış olanlar için de ölüm aylığından yararlanmak mümkün değildir. Sosyal Güvenlik Kurumu SGK’nın bu türden kişilere ölüm aylığı bağlamama yönünde karar vermesinde bulunması için de kesinleşmiş yargı kararı bulunması gerekmektedir. Bunun yanında kendisinden aylık bağlanmış kişiyi, sonradan öldürdüğü anlaşılması halinde ya da mahkeme kararı ölüm aylığına bağlandıktan sonra kesinleşmiş kimselerden, ödenmiş olan aylıkların on yıla kadar olan kısmı faizi ilke birlikte alınıyor. Bu kanun geride kalan tüm kadın, erkek eşler ile çocuk ve anne baba için de geçerlidir.
Boşanma Davası Devam Ederken Durum
Yıllık bazda pek çok çift boşanma davası açıyor. Boşanma davası devam ederken vefat eden eşten ötürü aylık bağlanıp bağlanmayacağı ise merak ediliyor. Bu durum da konuyla ilgili olarak tartışmanın önemli bir parçasını oluşturuyor. Vefat eden eşten dolayı ölüm aylığı bağlanması için SGK’ya göre resmi nikah bulunması gerekiyor. Türk Medeni Kanunu kapsamında da evlilik bağı ancak boşanma kararı sonrasında son bulmaktadır.
Bu yüzden boşanma davası devam ederken taraflardan birisinin vefatı halinde geride kalan eşin hak sahipliği duruma göre değişmektedir. Vefat eden sigortalının mirasçılarının boşanma davasına devam etme hakları bulunmaktadır. Şayet mirasçılar tarafından boşanma davasına devam edilmezse bu durumda evlilik boşanma ile değil ölüm ile sonuçlandığı için sağ kalan eşe ölüm aylığı bağlanması yapılmaktadır. Fakat vefat eden kişinin mirasçılarından birisinin davaya etmesi ve mahkeme kararı ile eşin kusurlu olduğuna karar verilerek boşanma davası sonuçlanırsa bu durumda ölüm aylığı bağlanmaz.
Dava Süresince Aylık Ödenir
Mirasçıların devam ettirdiği boşanma davalarında sağ kalan eş kusurlu ise hayatta olan eşe dul aylığı bağlanmamaktadır. Hayatta kalan eşin hak sahipliği ise boşanma davası kesin karara varıncaya değin devam etmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu bu durumda, mirasçıların boşanma davasını sürdürmeleri halinde ölüm tarihinden başlamak üzere boşanma kararının kesinlik kazanacağı tarihe kadar geçmiş olan süre için hayatta kalan eşe dul aylığı bağlamaktadır. Mahkeme boşanma kararı verirken aynı zamanda hayatta kalmış eşin kusurlu olması halinde ise mahkeme kararının kesinleşmesi tarihini takip edecek aydan itibaren geçerli olmak kaydıyla ölüm aylığının kesilmesi durumuna hüküm getirmektedir. Kusurlu sayılacak eş için ölen eşin aldatılması, ölümüne sebep olması gibi durumlar geçerlilik taşıyor.
