Yurtdışında çalışanlar emeklilik durumda farklı uygulamalara maruz kalabiliyorlar. Buna göre yurtdışında çalışarak Türkiye’ye dönüş yapan kimselerin emeklilik hakkı elde etmeleri için bazı durumların gerçekleşmesi gerekiyor.
Yurtdışında Bazı Meslek Kollarında Çalışanların Durumu
Bazı durumlarda yurtdışında çalışmak gerekmekte ve pek çok kişi de daha iyi ücret, çalışma koşulu ya da farklı sebeplerden ötürü yurtdışında çalışmayı tercih edebilmektedir. Ancak yurtdışında çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının nasıl emekli olacakları konusunda çeşitli sorunlar bulunmaktadır. Bu noktada meslek tanımlarına göre emekli olma imkânları da değişebilmektedir.
Burada göz önünde tutulması gereken kimse çalışılan ülkedeki sosyal hizmetlere dahil olunması halinde ilgili ülkenin şartlarından emekli olmak söz konusu olmaktadır. Ancak ilgili ülkelerde sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmuyorsa, bu durumda meslek tanımlarına göre Türkiye’deki emeklilik şartlarının yerine getirilmesi gerekmektedir. Buna göre gemi adamları, yurtdışında ev hanımı olarak zaman geçirmişler gibi farklı meslek kollarına dönük olarak çeşitli şartlar bulunmaktadır.
Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmayan ülkelerde geçmiş olan çalışma süreleri için borçlanma başvurusunda bulunacak olan sigortalılar ilgili ülkelerdeki Türk büyükelçilikleri, konsolosluklar ve çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri ya da ataşelikleri gibi temsilciliklerden alacakları hizmet belgelerini emeklilikleri için SGK’ya ibraz etmelidirler.
Gemi Adamlarının Emeklilik Durumları Nedir?
Gemi adamları emeklilik için yurtdışında geçirdikleri süreyi borçlanma yapmak durumdadırlar. Buna göre yurtdışı borçlanma yapmak için çalışmış oldukları geminin bayrağını taşıyan ülkenin sosyal güvenlik sözleşmesinin sözleşme dahilinde olan ülke olması kapsamında çalıştıkları ülke sigorta kurumundan hizmet belgesi almaları gerekmektedir. Bu belge ile Türkiye’deki yeminli tercüme büroları tarafından yapılacak olan tercümesinden ya da yurt dışındaki temsilciliklerden akredite edilmiş olan tercümelere gerek bulunmaktadır.
Bunun yanında çalışmakta oldukları geminin bayrağını taşıdıkları ülkede bulunmakta olan Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri gibi temsilciliklerden de çalışma sürelerini ve başlangıç ve bitiş olarak hizmet belgeleri almaları gerekmektedir.
Ayrıca çalışmış oldukları geminin ya da geminin bağlı olduğu firmadan da almış oldukları sigortalılık sürelerini gösteren bonservisler ile birlikte gemi adamı olarak çalışmaya uygun düşen ülkeye giriş çıkış tarihlerini gösteren pasaport sayfaları ya da emniyetten alınacak olan yurda giriş çıkış tarihlerini göstermekte olan belgelerden durumlarına uygun düşecek olan belgeleri SGK’ya ibraz etmeleri ve böylece emeklilik işlemleri için borçlanma yaptırmaları gerekmektedir.
Yurtdışında Çalışmayan Kadınların Emeklilik Durumu
Yurtdışında ev hanımı olarak değerlendirilecek yani herhangi bir işte çalışmayarak yaşamış olan kadınların, yurtdışında geçirdikleri sürelerin borçlanması için başvuru sahibi tarafından fotoğraf, ilgili künye bilgileri ve ülkeye giriş çıkış tarihlerinin de kayıtlı olduğu pasaport sayfa fotokopileri ya da emniyetten alınacak olan yurda giriş çıkış tarihlerini gösteren belgeler ile birlikte ikamet edilmekte olan ülke temsilciliklerinden alınacak olan ikamet belgesinin aslı ile Türkiye’deki yeminli tercüme bürolarından ya da yurtdışındaki Türk temsilciliklerinden alınmış olan belge tercümesi, Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri ya da temsilcilerinden alınmış ikamet belgeleri ile duruma uygunluk göz önünde tutularak SGK’ya belgelerin ibrazı ve başvurusu yapılmalıdır.
Borçlanma tutarları 5510 sayılı kanun çerçevesinde alt ve üst sınırlar arasında olacak şekilde başvuru sahibi tarafından seçilecek prime esas teşkil eden günlük kazancın yüzde 45’i ile borçlanılacak olan gün sayısı ile çarpımı sonucunda bulunmaktadır. Borçlanma tutarının tespit edilmesinde ilgili belgelerin kayıtlara girileceği tarih temel alınacaktır. Bu yüzden gönderim yapılacak olan belgelerin en hızlı şekilde gönderilmesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Borcun tebliği de yine SGK tarafından kişinin ikamet adresine posta yolu ile bildirilecektir.
