Koronavirüs tedbirleri kapsamında uzun bir süredir işyerlerine ve çalışanlara kısa çalışma ödeneği sağlanıyor. Ancak virüs salgının devam etmesi ve sürenin uzaması ile birlikte kısa çalışma konusunda çeşitli sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bu bakımdan kısa çalışma ile ilgili merak edilenlere değinmek bu konuda yarar sağlayacaktır.
Tam Zamanlı Olarak Çalışmak Mümkün Değil
Kısa çalışma ödeneği ile ilgili soruların başında ödenekten yararlanan ancak çalışanın tam zamanlı olarak çalıştırılması geliyor. Ödenek kapsamında olan çalışanlar işyerlerinde tam zamanlı olarak çalıştırılamazlar. Haftalık çalışma süresi en az 3’te 1 oranında azaltılmış yani 20 gün çalışıp 10 gün çalışmama halinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak mümkündür. Şayet işyeri sahibi böyle bir uygulama yerine hem kısa çalışma ödeneğinden yararlanıyor hem de çalışanın tam zamanlı olarak çalışmasına neden oluyorsa, çalışılan günlerin ücretlerinin ve primlerinin ödemesini yapmak durumundadır.
Çalışılan günler için ücret ve primin ödenmemesi çalışana iş sözleşmesini haklı olarak feshetme yetkisi vermektedir. Böyle bir durum olduğunda çalışan öncelikle çalıştığı günlerin ücretini talep etmeli, bunu işveren vermemekte kararlıysa bu durumda önce noter ihtarı gönderilmeli, daha sonra arabulucuya başvurulmalıdır. Aynı şekilde işten çıkılıyorsa, kıdem tazminatının da ödenmesi gerekmektedir. İşyeri sahibi için çalışanın durumu haklı bulunduğunda ayrıca sigortasız kişi çalıştırdığı için de 1 yıl boyunca prim teşviklerinden yararlanması mümkün olmayacaktır.
Kısa Çalışma Ödeneği Sonrasında Ücretsiz İzin Alınır mı?
İşsizlik ve kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak için önceden 120 gün sürekli çalışmak şartı bulunuyordu. İlgili kanunda geçen yılın ocak ayında yapılan değişiklik kapsamında ise son 120 gün hizmet sözleşmesinin bulunması yeterli tutuldu. Bu bakımdan sözleşmenin askıda olması halinde de kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak mümkün hale geldi. Salgın nedeniyle başlatılmış kısa çalışma ödeneğinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar başvuruda bulunmuş işyerleri yararlanabilmektedir. Kısa çalışma ödeneği alınırken normal çalışmaya dönmüş olan iş yerleri yine tekrar kısa çalışmaya geçiş yapabiliyorlar. Bunun için herhangi bir engel olmamakla birlikte uzatılan karara göre 31 Ekim 2020 tarihine kadar bu uygulama devam edecek. Aynı şekilde tekrar bir yenileme ile kararın 31 Aralık tarihine kadar uzatılması bekleniyor.
Nakdi ücret desteğinde ise kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayanlar ve işten çıkarma yasağı süresi boyunca ücretsiz izne çıkartılanlara ödeme yapılıyor. Bunun için de daha önce başvuru yapılması gerekmiyor. Kısa çalışma ödeneğinin süresinin dolmasından sonra işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu’na pandemi ücretsiz izin bildirimi yapılması halinde nakdi ücret desteğinden de yararlanmak mümkündür.
Kısa Çalışma Ödeneğinde AGİ Alınır mı?
Konuyla ilgili yayınlanmış olan genelge kapsamında kısa çalışma kapsamında olan çalışanlar için AGİ’den yararlanma imkânı bulunuyor. Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş için AGİ’den yararlanmak mümkün. Sadece ücret geliri elde eden eş, çalışmayan ya da herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında konu değerlendirilmiyor. Ücret geliri elde edenlerin dışındakiler ise çalışmayan ya da herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında da ücret değerlendiriliyor.
Doğum nedeniyle 6 ay ücretsiz izne ayrılmış eş, ücretli izinli olduğu dönem boyunca ve herhangi bir geliri olmayan eş kabul edileceği, haliyle 18 yaşını doldurmamış çocuk için de bildirimde bulunması halinde kısa çalışma durumunda da AGİ’den yararlanmak mümkün.
Kısa Çalışma Ödeneğinde Kıdem Tazminatının Durumu
Kısa çalışma ödeneği kapsamında geçen süreler, yıllık izin ve kıdem tazminatı kapsamında çalışılmış olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden kısa çalışma ödeneğinde kullanılan günler, primlerin yatmamasına rağmen kıdem tazminatının eksik ödenmesine neden olmamaktadır.
