Bağkur prim borçlarının zamanında ödenmediği için sigortalılık süresini geçici olarak dondurmuş ve borcunu sildirmiş olan esnaflar prim borçlarını ödemeleri halinde sigortalılık sürelerini tekrar aktif hale getirebiliyorlar. Üstelik bu noktada toplu prim ödemesi yapılması halinde vergi avantajından da yararlanmak mümkün oluyor.
Prim Borçları Silinebilir mi?
Prim borçlarının silinmesi Bağkur kapsamında olanlar için oldukça merak edilen konuların başında geliyor. Genelde borcu olanların borçlarını ödemelerini sağlamak amacıyla sıklıkla yapılandırma hakkı tanınmaktadır. Yapılandırmalar hem borçların ödenmesini sağladığı gibi bir taraftan da gecikme faiz ve cezalarının enflasyona endekslenmesi şeklinde ödeme kolaylıklarına da neden olabiliyor.
Bunun yanında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası çerçevesinde 2008 yılında çıkarılan ilgili mevzuat, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıldan daha fazla uzun süredir ödenmemiş olan Bağkur borçlarının da silinmesini sağladı. 2015 ve 2018 yıllarında ise çıkarılan kanunlar ile 12 aydan fazla prim borçları olanların borçlarının silinmesi mümkün oldu. Her düzenleme için temel olarak belli sürelerle sınırlı olarak bir defalığına uygulandı ve bu düzenlemelerden yararlanmayanlar borçlarını devam ettirdiler. Temelde bu düzenlemelerin en büyük özelliği silinen prim borçları süresini kapsayan sigortalılık sürelerini de dondurmuş olmaları. Başka bir ifadeyle bu süreler bir anlamda hiç olmamış gibi kabul ediliyor. Örnek verilecek olursa, 1990 tarihinde Bağkur’a giriş yapmış olan sigortalı, 2001 yılında prim ödeyemediyse, bu döneme ait prim borçları silindi ama sigortalılık süresi de yok sayıldı. Yani borçların silinmesi için çalışma sürelerinin uzatılması gerekti.
Silinen Borçlar Daha Sonra Ödeniyor
İlgili kanun çerçevesinde 2008, 2015 ve 2018 yıllarında yapılmış olan düzenlemeler her ne kadar prim borçlarını siliyor gibi görünseler de esasında çalışma gün sayısını da yok saydıkları için Bağkur kapsamında olanlara önemli bir avantaj yaratmıyorlar. Düzenleme uyarınca silinen prim borçlarını daha sonradan ödeme hakkı bulunuyor. Eğer esnafın kendisinin ya da vefatı durumunda hak sahiplerinin prim borcunu ödemeleri halinde sigortalılık süreleri de ihya edilebiliyor, bu durumda silinmiş olan sigorta günleri tekrar eski haline getiriliyor.
İhya esnasında primler için ödemenin yapılacağı tarihteki asgari ücret ile bu tutarın 7,5 katı arasında, kendilerinin belirleyecekleri bir tutar üzerinden yapılmaktadır. İhya edilecek sürelerin belirlenmesi için de durdurulmuş olan sürelerin tamamı dikkate alınabiliyor. Buna göre hesaplanan ihya borç tutarının tamamının, borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren olmak üzere üç ay içinde ödenmesi durumunda, söz konusu süreler emeklilik hesabında değerlendirmeye alınıyorlar. Eğer kişi, ihya başvurusunda bulunmasından ardından SGK prim borcunu hesaplayıp tebliğ etmesinin devamında borç ödenmezse bu kapsamda süreler yine sigortalılık süresi olarak değerlendirmeye alınmıyor. Ödemenin eksik olması halinde ise yatırılmış tutar faizsiz olarak iade edilmektedir ancak ödemeyi yapamayanlar için ihya başvurusu geçersiz hale gelen kişiler, yine yeniden ihya talebinde bulunabiliyor.
Vergi Avantajını Kaçırmayın
Durdurulan sigortalılık süresinin ihya edilmesi esnasında çalışanlar vergi avantajından yararlanabilmektedirler. İhya edilmiş sürülere ait Bağkur primleri ödemenin yapıldığı yıla ait beyan edilmiş olan gelirden indirilebilmektedir. Bu kapsamda ilgili yıl uyarınca kişinin kazançlarına ilişkin, gelecek yıl beyannamesi verilirken prim ödemelerini gelirden indirerek daha az vergi ödemesi mümkün oluyor.
Bunun yanında Bağkur kapsamında olup primlerini ödeyemeyen ve borçlarını sildirmeden yararlanmış kişi, daha sonra 4A kapsamında çalışmaya başladığında 4A kapsamına yeni giriş yapmış sayılır ve borçlu olduğu dönemlere ait yapılandırma yapsa dahi vergi indirim imkânından yararlanamaz. Başka bir ifade ile sigorta statüsü değişikliğinde vergi indirimi sağlanmamaktadır.
