Merkez Bankası almış olduğu karar ile birlikte faiz artırımı uyguladı. Bu kararın ne demek olduğu ve hangi sonuçlar doğuracağı ise pek çok kimse tarafından bilinmiyor ve faiz artırımı nedir soruları pek çok kişi tarafından merak ediliyor.
Faiz Artırımı Nedir, Niçin Yapılır?
Bir ülkedeki para politikalarını belirleyen kurum Merkez Bankası’dır. Merkez Bankaları gelişmiş ülkelerde bağımsız olurlar ve tamamen piyasa içerisindeki duruma göre karar alırlar. Bu doğrultuda ne kadar para basılacağına hem de bankalara verilen borç paraların faizlerinin ne olacağına karar veren kurum olmaktadır. Türkiye gibi ülkelerde ise faiz artırımı ekonomiyi bir tür dizginlemek ve soğutmak amacıyla yapılmaktadır. Faizler yukarıya doğru çıkınca ekonomik aktiviteler yavaşlayacağı için enflasyonun da gerilemesi beklenmektedir. Bu bakımdan faiz artırımı tanımı itibariyle enflasyonu düşürmektir. Ancak yüksek faizler büyüme politikaları üzerinde olumsuz etkiler yaparlar.
Faiz artırımının en büyük sebeplerinden birisi ise ödemeler dengesinde açık vermekte olan ülkelere dışarıdan sıcak para girişinin sağlanması ve böylece iç piyasanın rahatlamasını hedeflemektir. Bunun yanında Türk Lirasının da değer kazanması amaçlanır. Türk Lirası değer kazandığında ise kur yükselmesinden kaynaklı olarak yükselen enflasyonun da önlenmesi sağlanmaktadır. Bunun yanında sadece maliyet enflasyonu değil talep enflasyonu da engellenmiş olacaktır. Görünürde faiz artırımı yapmak olumlu gibi dursa da çok yüksek olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Yatırımların düşmesine sebep olması en büyük olumsuzluk iken enflasyonun düşmesine etki etmesi de olumlu etkisi olarak görülebilmektedir. Faiz artırımı olduğunda zamanla tüketimler azalır ve tasarruflarda da artış beklenir, yatırımlar için kaynak bulmak da daha uzun vadede kolay hale gelebilmektedir. Ancak faizlerin artması ilerideki yatırımların maliyetini de arttıracaktır. Bunun yanında maliyet arttığı için istihdam da azalmaktadır.
Faiz Artımı Günlük Yaşama Nasıl Etki Eder?
Merkez Bankası faiz artırımı kararı her kesim tarafından yakından takip edilmelidir, her ne kadar çoğu mecrada faiz artışının ne anlama geldiğinden bahsedilmese de faiz arttırmak gelişmemiş ya da gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinde uygulanır. Bu durumun ülke ekonomisi için enflasyonu düşürmek gibi bir etkisi olsa da günlük yaşama yansıması oldukça zor durumlar yaratabilmektedir. En büyük etkilerinden birisi yatırımcılar ve işletmeler olarak görülmektedir. Şirketler halihazırda borçlu oldukları için faizlerini ödemek için yatırımlarını kısmakta, bu durum ise öncelikle çalışanları işten çıkarmak ile yapılmaktadır.
Dolayısıyla faiz artımı uzun vadede istihdamın düşmesine neden olur. Çoğunluk ise günlük yaşamda harcama yapmaktan kaçınır çünkü artan maliyetler fiyatların yükselmesine neden olur ve böylece çoğunluk birikim yapmayı tercih ederler. Halihazırda borcu olanlar ise daha yüksek borçlar ödemek zorunda kalırlar. Özellikle bankalardan kredi alacaklar olanlar daha yüksek faiz oranları yani daha yüksek borç ödemeleri ile karşı karşıya kalacaklar. Bir diğer etmen yeni iş yatırımları artan maliyetler yüzünden azalır ve bu durum da üretim, sanayi ve ekonomi alanının durgunlaşmasına neden olmaktadır.
Faiz Artırımı İşsizliği Etkiler Mi?
Faiz artırımı işsizlik üzerinde doğrudan olumsuz etkisi bulunur. Özel sektör kuruluşları faizlerin artması ile birlikte mevcut borçlarında daha yüksek borçlar ödedikleri ya da masrafları arttıkları için tasarruf moduna geçerler. Bu durumda ise öncelikli olarak çalışan sayısında azalma görülür. Üstelik aynı durum her işletme için geçerli olduğundan işten çıkmış olanlar da kolayca yeniden iş bulamazlar ya da mevcut maaşlarından daha düşük ücretlere çalışmak zorunda kalırlar. Bu yüzden faiz artırımı hem kısa hem de uzun vadede işletmeler ve çalışanlar için büyük sorunlar yaratabilmektedir.
