Bazı insanlar zorunlu sigortalı olma şartlarını taşımaz ya da bu şartları sonradan kaybettiği için zorunlu sigortalılık kapsamına girmez. İsteğe bağlı sigortalılık bu kısımda devreye girer. İsteğe bağlı sigortalılık, ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayan, ayrıca daha öncelerde sosyal güvenlik kanunlarına çalışması olmayan kişilerin faydalandığı bir uygulamadır. Bu isteğe bağlı sigorta, kişilerin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ve diğer primlerini kendileri ödemek şartı ile hizmetlerden faydalanmalarına olanak sağlar. Bu sigortalardan birisi de isteğe bağlı Bağ-Kurdur. İsteğe bağlı Bağ-Kur başvuru şartları belirlenmiştir.
Türkiye’de ikamet eden ve Türkiye’de yaşarken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşları isteğe bağlı Bağ-Kura başvurabilir. Elbette isteğe bağlı Bağ-Kura başvuru şartları bulunmaktadır. İsteğe bağlı Bağ-Kura başvuru şartlarını şöyle sıralayabiliriz:
- 5510 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayanlar.
- Sigortalı olarak çalışmakla birlikte bir ay içerisinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan kişiler.
- Kendi sigortalılıkları sebebiyle Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kanunlarına göre malullük ya da yaşlılık aylığı alamayan kişiler.
- 18 yaşını dolduranlar isteğe bağlı Bağ-Kura başvuru yapabilir.
İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyen aşağıdaki kişiler, yukarıdaki şartları taşımaları halinde isteğe bağlı sigortalılığa başvurabilir:
- Ceza infaz kurumları ve tutuk evlerinin tesis, atölye ve benzeri kısımlarında çalıştırılan hükümlü ve tutuklular başvurabilir.
- Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, meslek liselerinde okurken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler başvurabilir.
- Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme ve geliştirme kurslarına katılan kişiler başvurabilir.
- Kamu idarelerinde çalışır durumda iken iş sözleşmesi askıda kalanlar başvurabilir.
- İşsizlik ödeneği alan kişilerin iş sözleşmesi sona ermemiş ise ve beraber grev, ücretsiz izin ve işçinin mevsim ya da kampanya sonu bıraktığı işine yeni mevsim ya da kampanyada devam edecek olması nedeniyle iş sözleşmesi askıda kalanlar başvurabilir.
- Kendi çalışmalarından dolayı aylık almayıp, ölen sigortalıdan dolayı ölüm aylığı alanlar isteğe bağlı sigortalılığa başvurabilir.
İsteğe Bağlı Bağ-Kur İçin Başvurulacak Yerler
İsteğe bağlı sigortalı olmaya ilk defa başvuracak olanlar bu başvuruyu bulundukları yerdeki Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine ya da Sosyal Güvenlik Merkezlerine yapabilirler. İsteğe bağlı Bağ-Kura başvuru yapacak kişiler başvuru sırasında Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yer alan İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Belgesi ve yanında da ikametgahlarını bulundurmalılar.
İsteğe bağlı sigortalılığa tekrar başvuracak olanlar ise sadece talep dilekçesi ile başvurularını yapabilirler.
İsteğe bağlı sigortalılık durumu, başvurunun Sosyal Güvenlik Kurumunun kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden günden itibaren başlar ve uygulamaya girer.
İsteğe bağlı sigortalı olunduğunda, sigorta primi; prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında, sigortalı olan kişi tarafından belirlenen prime esas olan aylık kazancın %32’sidir. Bu oranın %20’si yaşlılık ve ölüm gibi sigortaların primidir. Geri kalan %12 ise genel sağlık sigortası primi olarak kabul edilir.
İsteğe bağlı Bağ-Kur sigortalılığın devamında belirli bir süre prim ödemeyince sigortalılığın sona ermesi durumu kaldırılmıştır. Sonradan gelen kurala göre; ait olduğu ayın primini en geç olarak 12 ayda ödemeyen sigortalı kişinin, o aya ait primini ödeme imkanı bulunmamaktadır. 12 ay geçmedikçe diğer aylara ait olan primleri ve gecikme zamlarının ödenmesi imkanı, ayrıca bunun yanında talep ya da ölüm gibi isteklerle isteğe bağlı sigortalılık sonlandırılmayacaktır.
İsteğe bağlı Bağ-Kur sigortası, bunun isteğinden bulunanların talep etmesi halinde son bulabilir. Ayrıca ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren sona ermiş sayılır.
