Son yılların en gözde konularından olan kıdem tazminatı hakkında pek çok sorun yaratacak kısım bulunuyor. Özellikle emeklilik yaşını bekleyenlerin kıdem tazminatı alıp alamayacağı merak ediliyor. Normal şartlar altında emeklilik yaşı beklerken kıdem tazminatı ödenmesine karşılık, bazı durumlarda bu talep geçerli olmamaktadır.
Kıdem Tazminatındaki Gelişmeler
Kıdem tazminatı almak isteyenlerin en çok merak ettiği konuların başında emeklilik beklerken, kıdem tazminatı alıp alamayacakları geliyor. Normal koşullar altında emekli olunduğunda kıdem tazminatı ödemesi yapılmaktadır. Hatta 1999 yılında yapılmış olan değişiklik kapsamında emeklilikte kademeli geçiş sistemi getirilmiş ve buna göre emeklilik yaşının doldurulması gerekliliği konusunda kıdem tazminatı da alabilme imkânı yasaya bağlanmıştır.
Ancak bu imkândan yararlanmak için belirli şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Sosyal güvenlik sistemine göre emekli olmak için temel noktalar prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartının sağlanmasıdır. Çoğunluk bakımından prim gün sayısı ve sigortalılık süresi, daha önceden tamamlanmakta ve son şart kapsamında da yaşın dolması talep edilmektedir.
İş mevzuatına göre ise sigortalılık süresinin ve prim ödeme gün sayısının tamamlanması halinde kendi istekleri ile işten ayrılanlara işyerlerinde kıdem süreleri de göz önünde tutularak eğer kıdem süreleri 1 yıl olmuşsa, bu durumda kıdem tazminatı ödemesi yapılmaktadır. Bu şartlar altında 15 yıl ve 3600 gün şartları olarak bilinen kaideleri tamamlayarak işten ayrılmak için; 1999 öncesi sigortalı olunması, 15 yıllık sigortalılık süresinin beklenmesi ve 3600 gün prim gün sayısının doldurulması gerekmektedir.
Yaş Bekleyenler Nasıl Emekli Olacaklar?
Kıdem tazminatının alınması için emekli olma koşulları 4447 sayılı kanun kapsamında 1981’den önce işe başlayan kadınlar ve 1976’dan önce işe başlayan erkekler için 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün sayılarını tamamlayarak kadınlar 50 ve erkekler de 55 yaşında emekli olabiliyorlar.
Yine 4759 sayılı kanun kapsamında 2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresi kapsamında kadınlarda 50, erkeklerde ise 55 yaşın dolması ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini ödemiş bulunan sigortalılar da yine istedikleri zaman emekli olabiliyorlar. 2002 tarihi temel alınarak bu şartların üçü de aynı anda yerine getirilmediğinde ise farklı şartlar gerekmektedir.
Emeklilik Şartlarını Yerine Getirmeyenlerin Durumu
Emeklilik şartlarını 2002 tarihi itibariyle yerine getirmeyenler için en az 15 yıldan beri sigortalı olmak, en az 3600 gün sayısı ve kadın 50, erkeklerde 55 yaş şartları kapsamında; 2002 ile 2005 tarihleri arasında yerine getirenlerde kadın 52, erkek 56 yaşında, 2005 – 2008 tarihlerinde kadın 54, erkek 57 yaşında, 2008 – 2011 tarihlerinde kadın 56, erkek 58 yaşında, 2011 – 2014 tarihleri arasında kadınlar 58, erkekler 59 yaşında, 2014 sonrasında ise kadınlar 59, erkekler 60 yaşında emeklilik aylığı almaya hak kazanmaktadırlar.
Eğer ilk defa 1999 ve 2008 tarihleri arasında sigorta girişi yapılmış, yani ilk defa çalışmaya başlamış olan SGK’lılarda ise kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaş şartları yerine getirilmesi gerekiyor. Aynı zamanda 25 yıllık sigortalı bulunulması ve en az 4500 gün emeklilik priminin ödenmesi halinde emekli aylığına hak kazanılmaktadır.
Kıdem tazminatı alabilmek için de bu şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Eğer sigortalı emekli olmaya hak kazanmak için sadece yaşı bekliyorsa, bu durumda kıdem tazminatı alabilmektedir. Fakat emekli olabilmek için diğer şartların da yerine getirilmesi gerekiyorsa, zaten emekli olma başvurusu yapamayacağı için kıdem tazminatı hakkı da oluşmamaktadır. Emeklilik bekleyenler kıdem tazminatlarını 1 yıllık süreyi tamamlamaları halinde alabilmektedirler.
