Bireysel emeklilik sisteminin başlamasının üzerinden on yedi yıl geride kaldı. 17 yıl gibi azımsanmayacak bir sürenin geride kalmış olmasına rağmen sistem ile ilgili olarak hâlâ pek çok soru işareti bulunuyor. Özellikle pek çok kişi sistemin risklerinden bahsediyor. Bireysel emeklilik girişleri ise yıl geçtikçe artış gösteriyor.
Bireysel Emeklilik Sistemine Giriş Yapanlar Artıyor
Bireysel emeklilik sistemi Türkiye’de uygulanmaya başlayalı on yedi yılı geride bırakmış durumda. Bireylerin tasarruf yapabilmeleri amacıyla çıkarılmış olan sistem, on yedi yıl içinde ise büyük bir katılımcı sayısına ulaşabildi. Ancak yine de sistem hakkında pek çok merak edilen nokta bulunuyor. Özellikle sistemin ileride herhangi bir riske uğrayıp tasarruf fonunda biriken paralara el koyulması ya da sigorta şirketinin ödemeleri karşılayamaması halinde ne olacağı gibi pek çok nokta merak ediliyor.
BES ilk çıktığında dile getirilmiş olan sorunların bir kısmı günümüzde artık bulunmuyor ancak bir kısmı da hâlâ devam ediyor. Örnek olarak cumhurbaşkanının yakın zamanda Türkiye Sigortalar Birliği açılışında sarf ettiği bireysel emeklilik fonlarının özel sektörde değerlendirilmesi ifadeleri, pek çok kimsenin kendi yatırımlarının özel sektöre aktarılıp aktarılmayacağını merak etmesine neden olmuştu. Ancak bu noktada öncelikle bilinmesi gereken bireysel emeklilik sistemi kamu tarafından finanse edilen bir sistem değildir. Tamamen özel sigorta şirketleri tarafından yürütülmektedir ve belirli şartların sağlanması halinde devlet vergiler üzerinden indirim yaparak sisteme katı sunmaktadır. Bu yüzden en azından sisteme giriş yapacaklar için güvenilir olduklarına inandıkları sigorta şirketlerinden sisteme katılmaları daha rahatlatıcı olacaktır.
Yıllara Göre Fonlar Artış Gösterdi
Bireysel emeklilik sistemi fonlar üzerine dayanan bir tasarruf hesabı olma özelliği taşımaktadır. Yaygın bilinen kanının aksine bireysel emeklilik sistemi SGK tarafından sunulan emeklilik için bir alternatif olmayıp bu emeklilik dönemini destekleyici ve yardımcı bir sistemdir. Sistem dahilinde yıllar içinde birikmiş olan tutarlar, belirli fonlar üzerinden işlenir ve böylece ilgili sürenin sonunda peşin ya da taksitler halinde hesap sahiplerine ödenmektedir.
Bu kapsamda fon içinde ne kadar çok yüksek tutar olursa, bireylere fonun yansıması da o denli büyük olmaktadır. Sistemin ilk uygulamaya koyulduğu yıllarda 300 bin kişi sisteme giriş yapmış bulunuyordu. Bu dönemde fon büyüklüğü ise 43 milyon lira civarındaydı. 2013 yılına gelindiğinde ise BES kapsamında olanlar 3 milyon kişiye çıktı ve fon büyüklüğü de 20 milyar liranın üzerine çıktı. 2013 yılında aynı zamanda yüzde 25 devlet katkısı sisteme dahil edilince ve aynı zamanda işe yeni başlayanlar için BES zorunlu hale getirilince günümüzde BES fonlarının büyüklüğü 164 milyar liraya ulaşmış oldu. Bu durum ise fonların büyüklüğünün yanında aynı zamanda sistemdeki olan kimselere güvence sağlamaya da yardımcı oluyor.
BES’e Katılım Nasıl Yapılır?
Bireysel emeklilik sistemine katılım yapmak için iki yöntem bulunuyor. Bunlardan ilki, 2017’den beri uygulanmaya başlayan yeni işe başlamış olan çalışanların otomatik olarak sisteme dahil edilmeleri ve maaşları üzerinden işveren tarafından katılım paylarının ödenmesi. Bunun yanında sisteme gönüllü olarak da katılım mümkün oluyor. Sigorta şirketlerine başvuru yaparak uygun fon seçimi ve ödeme planları ile sisteme giriş yapılıyor. Otomatik ya da gönüllü katılımdan çıkmak isteyenlere ise sistem çıkış yapmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarları geri iade ediliyor ancak daha sonra sisteme girmeleri halinde devlet katkısından yararlanma haklarını kaybediyorlar. Bu yüzden devlet katkısından yararlanmak için sisteme giriş yapıldığında ilgili süreler dolmadan sistemde kalabilmek büyük önem taşıyor.
