Anlaşmalı boşanma protokolü, anlaşmalı boşanma davalarında düzenlenmesi gereken bir belgedir. Anlaşmalı boşanma davası ise en az bir yıl evli kalmış eşlerin boşanma iradelerini beraber mahkemeye gitmek suretiyle ya da eşlerden birisinin açacağı boşanma davasını diğer eşin kabul etmesi suretiyle açılır.
Anlaşmalı boşanma davasında taraflar boşanmanın feri sonuçlarında mutabık kalmışlar ve bu mutabakatı bir protokol ile yazılı hale getirmişlerdir. İşte yazılı şekilde yapılan bu mutabakata anlaşmalı boşanma protokolü adı verilir. Anlaşmalı boşanma protokolünün nasıl hazırlanacağı ve içeriğinde nelerin olması gerektiği metnin devamında izah edilmiştir.
Anlaşmalı boşanma protokolünü hakim re’sen değerlendirir. Değerlendirme sonucunda söz konusu protokolün gereken şartları taşıdığı kanısına vardığında boşanma gerçekleşecektir. Anlaşmalı boşanma davası sayesinde taraflar oldukça hızlı ve pratik biçimde kendi hür iradeleri doğrultusunda boşanabilmektedir.
Anlaşmalı Boşanma Davası
Anlaşmalı boşanma davasında temel esas, genel boşanma nedenleri içinde sayılan evlilik birliğinin temelinden sarsılması gerekçesinin vücut bulmasıdır. Tarafların boşanma yönündeki ortak iradeleri de bu hususa bir nevi karine teşkil eder. Taraflar bir avukat aracılığı ile beyanda bulunsa dahi hakim her iki tarafı da bizzat dinleyecektir. Bu sayede tarafların boşanmaya yönelik iradelerinin hür biçimde verilip verilmediği net biçimde anlaşılacaktır.
Anlaşmalı Boşanma Şartları
Türk Medeni Kanunu madde 166/3 üzere anlaşmalı boşanma davasının koşulları ifade edilmiştir. İfade edilen şartların yerine getirilmesi, anlaşmalı boşanmak için zaruridir. Peki, anlaşmalı boşanma davasının şartları nelerdir?
- Tarafların evlilik birliği en az bir sene sürmüş olmalı,
- Taraflar boşanmak amacıyla mahkemeye birlikte müracaat etmeli veyahut eşlerden birinin açtığı boşanma davasının diğer eş tarafından kabul edilmesi gerekli,
- Hakimin tarafları bizzat dinlediğinde hür iradeleri ile beyanda bulunduklarına kanaat etmeli,
- Tarafların her ikisinin de kabul edip imzaladığı anlaşmalı boşanma protokolü hakim tarafından uygun bulunmalı.
Anlaşmalı Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Anlaşmalı boşanma davası, Aile Hukukundan doğan davalardan biridir. Dolayısıyla Aile Mahkemesinde açılması gerekir. Bu itibarla denilebilir ki boşanma davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Fakat Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerler olabilir. Bu gibi durumlarda boşanma davasına Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi bakacaktır.
Anlaşmalı boşanma davasında yetkili mahkeme ise Türk Medeni Kanunu madde 168 üzere ifade edilmiştir. Yasaya bakıldığında yetkili mahkemenin, taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesi veyahut eşlerin boşanma davası açılmadan önce son altı ay birlikte yaşadıkları yer mahkemesidir.
Anlaşmalı Boşanma Davası nasıl Açılır?
Eşlerin birlikte hazırladığı ve kabul edip imzaladığı anlaşmalı boşanma protokolünün boşanma dava dilekçesine eklenmesi ile yetkili Aile Mahkemesine ibraz edilecek dilekçe ile anlaşmalı boşanma davası açılır.
Anlaşmalı boşanma davasının açılmasının ardından yetkili mahkemece Tensip Zaptı düzenlenir ve eşlere duruşmanın tarihi iletilir.
Anlaşmalı boşanma protokolüne, dava dilekçesinde atıf yapılmalı ve eşlerin söz konusu protokol hükümlerinde mutabık kaldığı ve bu hususlar dahilinde boşanmak istedikleri net biçimde izah edilmelidir. Bunun yanı sıra evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı da yer almalıdır.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?
Anlaşmalı boşanma protokolü, sözleşme hürriyeti ilkesi gereği tarafların istediği konulara yer verebileceği bir belgedir. Ancak mutlaka yer verilmesi gereken konular vardır. Bu konular ise Medeni Kanun 166/3 üzere ifade edilmiştir. Düzenlenen anlaşmalı boşanma protokolünün tarafların özgür iradeleri ile kabul edilmesi ve imzalanması şarttır.
Peki, anlaşmalı boşanma protokolünde muhakkak yer verilmesi gereken konular nelerdir?
- Boşanmanın ekonomik neticeleri | Tazminat, nafaka gibi hususlar,
- Eşlerin ortak çocuğu ya da çocuklarının velayet durumu,
Bu hususların yanı sıra eşler karşılıklı anlaştığı başkaca konulara ilişkin düzenlemelere de yer verebilir.
Velayet ve İştirak Nafakası Hususu
Anlaşmalı boşanma protokolü düzenlenirken protokolde yer alması gereken ve oldukça önemli konulardan birisi “velayet ve iştirak nafakası” hususudur. Velayetin yanı sıra velayetin kendisine bırakılmadığı eşin çocuk ile kuracağı kişisel ilişkinin mahiyeti de protokolde düzenlenmesi gereken önemli konular arasında yer alır.
Tarafların müşterek çocuğuna ait velayet, taraflardan sadece birisine verilebileceği gibi her iki tarafa da “ortak velayet” hükmü uyarınca paylaştırılabilir. Bu paylaşım bir süreye tabi olarak gerçekleştirilebilir. Çocuğun velayetinin kendisine bırakıldığı eş, söz konusu çocuk için gereken müşterek sorumlulukları ve yükümlülükleri yalnız üstlendiği için çocuğun bakımı, eğitimi ve sair gibi konularda karşı tarafın rızasını almaksızın tasarrufta bulunabilir.
Yasal düzenlemelerde bulunmayan bir konu olan “ortak velayet” doktrinde birtakım tartışmalara konu olmuş bir kavramdır. Eşlerce düzenlenen anlaşmalı boşanma protokolünde velayet kurumuna dair düzenlemeler, mahkeme hakimince söz konusu çocuğun üstün menfaati gözetilerek karar verilir.
Çocuğun velayetinin kendisine verilmediği eşin, söz konusu çocuğun hayatının idame ettirilmesinde gerekecek giderlere katılmakla yükümlüdür. Bu kapsamda Medeni Kanun m.182/2 de düzenlenen iştirak nafakası ödemek durumundadır. İştirak nafakasının miktarı, zamanı ve diğer unsurları da anlaşmalı boşanma protokolünde net biçimde ifade edilmelidir.
Tazminat ve Yoksulluk Nafakası Hususu
Anlaşmalı boşanma davası suretiyle birbirinden yasal olarak ayrılan eşler arasındaki dayanışma yükümlülüğü son bulmaz. Bu nedenle söz konusu yükümlülük gereği yoksulluk nafakası ödenir. Yoksulluk nafakası anlaşmalı boşanma protokolünde tüm detayları ile düzenlenmelidir. Taraflardan hangisinin yoksulluk nafakası ödeyeceğini, bu nafakanın miktarını ve artış oranını, hangi aralıklarla ve ne şekilde verileceğini ifade etmek gerekir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde düzenlenmesi gereken bir başka husus ise maddi ve manevi tazminattır. Maddi ve manevi tazminatın kararlaştırılması ve protokolde yer alması şart değildir ancak faydalıdır.
Anlaşmalı boşanma protokolünde yasal sınırlamalara tabi olmak kaydı ile eşler iradelerini serbest biçimde yansıtabilir ve protokolde; mal rejimi tasfiyesi, ortak çocuğun başkaları ile olan ilişki ve iletişimi ve tedbir nafakası gibi hususları da düzenleyebilirler.
Anlaşmalı Boşanma Protokolünün Uygulanmaması
Boşanma yargılaması sürecinde protokole dair hususlar değerlendirilir. Yapılan değerlendirmenin akabinde gereken şartların sağlanmadığı tespit edilirse bu durumda Yargıtay tarafından benimsenen görüş uygulanır. Bu görüş ise; anlaşmalı boşanma davasında protokolün uygulanmaması nedeniyle mevcut davanın çekişmeli yargıya yani çekişmeli boşanma davasına dönüşmesidir.
Anlaşmalı boşanma davası ile resmen ayrılmak isteyen taraflar ifade ettiğimiz konulara tabi kalarak bir protokol düzenlemelidir. Düzenlenen protokolün mahkeme hakimi tarafından uygun bulunması sonucu anlaşmalı boşanma gerçekleşir. Anlaşmalı boşanma protokolünde yer alan hususların oldukça açık ve net biçimde ifade edilmesi ve detaylandırılması tarafların lehine sonuç doğuracaktır.
Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Örneği
Anlaşmalı boşanma dilekçe örneğini ve nafakasiz anlaşma dilekçe örneklerini aşağıdaki linklerden indirebilirsiniz.
