Yeni eğitim öğretim yılının açılması ile birlikte öğrenciler eğitimlerine başladılar. Üniversiteli binlerce öğrenci ise aynı zamanda okullarına devam ederken, kendi giderlerini karşılamak için çalışıyorlar. Bu durumda ise yetim aylığı alanların çalışmaları durumunda aylıklarının kesilip kesilmeyeceği gibi durumlar merak ediliyor.
Yetim Aylığı Çalışma Durumunda Kesilmez
Üniversiteye öğrencisi olan pek çok kişi giderlerini karşılamak için eğitim yaşamı boyunca çeşitli işlerde çalışarak para kazanıyorlar. Bazı durumlarda öğrenciler ayda 30 gün bazı durumlarda ise 30 günden az çalışma koşulları ile işyerlerinde bulunuyorlar. Sigortalı bir işte gün sayısına bakılmadan yetim aylığı alan öğrencilerin yetim aylığı daha önceden kesiliyorken, yeni uygulama ile artık kesilmiyor.
Yarı zamanlı çalışmakta olanlar ile işverenler arasında kısmi süreli sözleşmenin imzalanması gerekiyor. Normal haftalık çalışma süresinin 45 saat olarak uygulandığı sistemde, haftada 45 saat ve altında süreler için çalışanlara kısmi süreli sözleşme yapılması gerekiyor. Tam zamanlı çalışanlar ile kısmi süreli çalışanlar arasında ayrımcılığın yapılması ise yasaya aykırı görülüyor.
Ücret ve paraya ilişkin bölünecek menfaatler kapsamında tam zamanlı çalışan işçiler nasıl karşılık görüyorlarsa kısmi süreli çalışanlar da çalıştıkları süre ile orantılı olarak ödeme almak durumundalar. Buna göre ayda 30 gün çalışan işçi net 3 bin lira üzerinden günlük 100 lira ücret almaktaysa ayda 10 gün çalışan işçiler için de ödenecek olan günlük ücret 100 liranın altına düşmemelidir. İşyerinde açık pozisyon ortaya çıktığında ise öncelikli olanın yarı zamanlı çalışan kimselere verilmesi gerekiyor. Bu durumda olanlar aynı zamanda yetim aylığı alıyorlarsa yetim aylıkları da kesilmiyor.
Çalışma Saatleri Sözleşmeye Göre Belirleniyor
Ayda 30 günden az çalışmakta olan işçiler için sigorta zorunluluğu da bulunuyor. Kısmi süreli sözleşme kapsamında aylık üret üzerinden yapılmışsa bu durumda haftalık çalışma süresi de dikkate alınmadan 30 günlük sigortalı bildiriminin yapılması gerekiyor. Bu durumda olan kimselere ödenecek olan ücret de brüt asgari ücretin altında olamıyor.
Kısmi çalışma sözleşmesi kapsamında saat ücreti alınıyorsa, bir aylık çalışma süresi kapsamında toplanma yapılıyor ve günlük 7,5 saat olan çalışma süresine bölünme yaşanıyor. Hesaplanacak olan gün sayısı üzerinden de prim yatırılması sağlanıyor. Hesaplama sırasında ise 7,5 saatten az olan küsuratın da 1 gün kabul edilmesi gerekiyor.
Buna göre yarı zamanlı çalışanlar SGK’ya kısmi istihdam ya da puantaj adı altında bildirilmesi gerekiyor. Ayda 20 günden az çalışanların ise eksik günlerine ait olacak genel sağlık sigortası primlerinin de 30 güne tamamlamaları gerekiyor. Buna göre 21 gün ile 29 gün arasında çalışanların ise 30 güne tamamlama zorunlulukları bulunmuyor. Sağlık primlerini 30 güne tamamlamak zorunda olanlar ise aylık belirlenen tutarlar üzerinden primlerini kendilerini yatırmak durumundalar.
Yıllık İzin Hakları Bulunuyor
Kısmi zamanlı çalışanlar için yıllık izin hakkı tıpkı tam zamanlı çalışanlar gibi bulunuyor. Buna göre kısmi çalışma ister haftanın bir ya da bazı günlerinde olsun, ister sadece belirli saatler aralığında olsun, hangi durumda olursa olsun çalışanların yıllık izin hakları mevcut.
Bazı işverenler yarı zamanlı olarak çalışanların yıllık izin kullanamayacaklarını ifade etseler de bu durum yanlış söylenmekte ve kısmi zamanlı olarak çalışanların da çalışmaya başladıkları bir yılın geçmesi üzerinden yıllık izin hakları elde etme durumları bulunmaktadır. Yıllık izin haklarının kullanılmasında ise tam zamanlı çalışanlar yılda 14 gün yıllık izin kullanabilirken kısmi zamanlı olarak çalışanlar 5 gün yıllık izin kullanma hakkına sahip oluyor. Bu süre ise çalışma gün sayısına göre artış ya da azalma gösterebiliyor.
