Yılın belirli zamanlarında bazı kişiler devlete mal bildirimi yapmak zorundadır. Mal bildirimi yapmanın amacı haksız kazancın önüne geçerek olumsuz gelişebilecek durumları engellemektir. Bu yazımızda mal bildirimi yapmak zorunda olan kişileri inceleyeceğiz.
Bazen haksız mal edinme durumları yaşanmaktadır. Mevzuata ya da genel ahlaka uygun olarak sağlandığı tespit edilmemiş olan mallar ve bu gibi durumlar haksız mal edinme kapsamına girmektedir. Mal bildirimi, mülkiyeti altında bulunan taşınır ya da taşınmaz malların listelenerek belirlenmiş olan makamlara, belirlenen sürelerde sunulmasıdır. Kısacası mal bildiriminin yapılmasının temel nedeni haksız kazancın önüne geçmektir.
3628 sayılı kanunda mal bildirimiyle alakalı olan konular açıklanmıştır. Bu kanunda mal bildiriminin şekli, düzenleniş biçimi, hangi malları kapsadığı, bildirimin hangi kurumlara yapılacağı bu kanunda yer almaktadır. Bu kanuna bakarak mal bildirimi yapması gereken kişiler, nereye ve nasıl mal bildirimi yapmaları gerektiğini öğrenebilirler.
3628 sayılı kanuna göre mal bildiriminde bulunması gereken kişileri şöyle sıralayabiliriz:
- Her türlü seçimle iş başına gelen kamu görevlileri ve dışarıdan atanan Bakanlar Kurulu üyeleri mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Noterler mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Türk Hava Kurumunun genel yönetim ve merkez denetleme kurulu üyeleri ile genel merkez teşkilatında ve Türk Kuşu Genel Müdürlüğünde, Türkiye Kızılay Derneğinin merkez kurullarında ve Genel Müdürlük teşkilatında görev almakta olanlar ve bunların şube başkanları mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluş veya alt kuruluşlarda, kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunlara bağlı müessese, bağlı ortaklık ve işletmelerde, özel kanunlarla veya özel kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan ve kamu hizmeti gören kurum ve kuruluşlar ile bunların alt kuruluşlarında veya komisyonlarında aylık alarak kamu hizmeti gören memurları, işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ile yönetim ve denetim kurulu üyeleri mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarında görevli olanlar ile bu kuruluşların yönetim ve denetim kurulu üyeleri mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Siyasi partilerin genel başkanları mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Vakıfların idare organlarında görev alanlar, kooperatiflerin ve birliklerinin başkanları, yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürleri mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Yeminli mali müşavirler, kamuya yararlı dernek yönetici ve deneticileri mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Gazete sahibi gerçek kişiler ile gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri, sorumlu müdürleri, başyazarları ve fıkra yazarları mal bildirimi yapmak zorundadır.
- Özel kanunlarına göre mal bildiriminde bulunmak zorunda olanlar (konfederasyon, sendika ve sendika şubesi başkan ve yöneticileri dahil) mal bildirimi yapmak zorundadır.
Mal Bildirimi Nerelere Verilir?
Mal bildirimi kurumlar tarafından belirlenen yerlere verilmelidir. Zamanında teslim edilmeyen mal bildirimlerine ceza kesilebilmektedir. Bu yüzden mal bildirimlerin nerelere yapıldığına dikkatlice bakılmalıdır. Buna göre kişilerin mal bildirimlerini verebilecekleri yerleri şöyle sıralayabiliriz:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Bakanlar Kurulu üyeleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personel, özlük işleri ile ilgili birimlere mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Kurum, teşebbüs, teşekkül ve kuruluşların genel müdürleri ile yönetim ve denetim kurulu üyeleri, ilgili bakanlıklara mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Yüksek mahkemelerin daire başkan ve üyeleri, ilgili mahkemenin başkanına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Noterler, Adalet Bakanlığına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Bu kurumlar dışındaki kurum ve kuruluşların memur ve hizmetlileri, atamaya yetkili makamlarına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Türk Hava Kurumu ile Türkiye Kızılay Derneğinde görev alanlar, kurum ve dernek genel başkanlığına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Kamu kurumu olarak geçen meslek kuruluşlarında görevli olanlar, kurum başkanlığına; bunların yönetim ve denetim kurulu üyeleri de, ilgili bulundukları bakanlıklara mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Görevlerinden ayrılanlar, bu görevlerindeyken bildirimlerini vermeleri gereken makam veya merciye mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Siyasi parti genel başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Kooperatifler ve birliklerinin başkanları, yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürleri, kooperatiflerin ve birliklerinin denetimlerinin yapıldığı kuruluşlara mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Yeminli mali müşavirler, Maliye ve Gümrük Bakanlığına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Türk Hava Kurumunun, Türkiye Kızılay Derneğinin ve kamu yararına sayılan derneklerin genel yönetim ve merkez denetleme kurulu üyeleri, İçişleri Bakanlığı; bunların şube başkanları, bulundukları il valiliklerine mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- İl genel meclisi üyeleri, ilgili valiliklere; belediye meclisi üyeleri, ilgili belediye başkanlıklarına; belediye başkanları ise, İçişleri Bakanlığına mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Gazete sahibi gerçek kişiler ile gazete sahibi şirketlerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bulundukları yerdeki en büyük mülki amirliğine mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
- Vakıfların idare organında görevli olanlar, Vakıflar Genel Müdürlüğüne mal bildirimlerini yapmak zorundadırlar.
