Doğum İzni Süresinde İşçi İşten Çıkartılabilir mi?

Sigortalı olarak bir kurumda çalışmakta olan kadınların hamile kalmaları ile belirli bir süre sonrasında doğum iznine ayrılmaları bilinmekte olan bir durum ve haktır. Kadın çalışanların analık izni kapsamında işten çıkarılmaları ise çeşitli durumlarda söz konusu olabilmektedir. Yasal olarak kadın çalışanların doğum izni hakları ise, doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere 16 haftalık toplam izin süreleri bulunmaktadır

Doğum izni kapsamında bulunan kadın çalışanların izinli oldukları süreç içerisinde işten çıkarılma durumları söz konusu değildir. Doğum izni süresinde işçi işten çıkartılabilir mi konusunu merak edenler için, işten çıkarılma işlemleri doğum sebebine dayandırılamaz olup yalnızca İş Kanunu kapsamında işten çıkarılmalar söz konusu olabilmektedir.

Doğum izninde olan kadın çalışanların, izinli oldukları süre kapsamında yerine başka bir çalışanın alınmış olması ya da çalışmış oldukları departmanda değişikliklere gidilmiş olması halinde, doğum izni sonrasında işe başlayacak olan kadın için yeni bir departman bulunarak işe devamlılığı sağlanması gerekmektedir.

Doğum İzni Süresi Ne Kadar?

Sigortalı olarak çalışmakta olan kadın çalışanların hamilelik sebebi ile izne ayrılmaları halinde yasal doğum izni süreleri, toplam olarak 16 haftalık bir süreyi kapsar. Kadın çalışanlar hamileliklerin son aylarını kapsayan 8 haftalık sürede ve doğumdan sonraki 8 haftalık sürede doğum izni kullanabilmektedirler.

Yasal olarak toplamda 16 hafta olarak verilmiş olan izin süresinden sonra, annenin bebeğine daha uzun süre bakmak istemesi ile yasal sürenin uzatılması için izin kullanmak istemesi halinde, yazılı olarak işyerine bildirmesi gerekmektedir. Böyle bir durum ile karşılaşılması halinde anne, 6 ay süresince ücretsiz olarak izin kullanmaya devam edebilmektedir.

Söz konusu 16 haftalık süre, tekli doğumları kapsamaktadır. Kadın çalışanın çoğul gebelik durumunda ise, doğum öncesi izin sürelerine 2 hafta eklenerek izin doğum izni kullanabilmektedirler.

Kadın çalışanın doğum yapması halinde, doktor raporuna dayalı olması koşulu ile doğuma 3 hafta kala izne ayrılmak yerine çalışmak istemesine ve bu süreyi doğumdan sonraki izinlerine eklemek istemesi halinde izin verilebilmektedir.

Doğum izni süresi bitmiş olan kadın çalışanların işe başlamaları halinde, kadın çalışanlara çocuğu bir yaşına gelene kadar günde 1,5 saat olmak üzere süt izni de verilmektedir.

Kimler Doğum İzni Kullanabilir?

Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta kollarından biri üzerinde sigortalı olan kadın çalışanlar doğum izni hakkına sahiptir. Kadın çalışanların doğum izni kullanması bilinmekte olup doğum izni kullanabilecek kişiler ise sadece kadınlar değil erkek çalışanlar da doğum izni kullanabilmektedir.

Kadın çalışanların hamile kalmaları halinde doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra da 8 hafta olmak üzere 16 haftalık doğum izinleri bulunmaktadır. Kadın çalışanların doğum izinleri böyle olmakta olup erkek çalışanlardan da eşinin doğum yapması halinde babalık izni bulunmaktadır.

Babalık izni kapsamında izne ayrılacak olan erkek çalışanların izin süreleri ise, çalışmış oldukları kurumun özel ya da kamu kurumu olmasına göre değişebilmektedir. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında, eşi doğum yapmış olan erkek çalışanın 10 günlük süre kapsamında babalık izni kullanma hakları bulunmaktadır. Söz konusu izin, babaya eşinin doğum yapmasından sonra verilmektedir.

Kamu kuruluşlarında çalışan erkek çalışanlar için babalık izni bu süre zarfında olup, özel sektörde çalışan baba için verilen babalık izni ise 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamında belirlenmiştir. Söz konusu kanuna göre, özel sektör çalışanı olan baba, eşinin doğum yapması halinde toplamda 5 gün ücretli izne ayrılma hakları bulunmaktadır. Sözleşmeli olarak çalışan erkek çalışanların babalık izni süreleri ise 2 gün olup, taşeron işçiler için bu süre 5 gün olarak belirlenmiştir.

Doğum İzninde İşçi İşten Çıkartılabilir Mi?

Doğum iznine ayrılmış olan kadın çalışanın izinli olduğu süre kapsamında işten çıkarılma işlemi olup olmadığı merak edilir. Gebelik izninde çalışanın işten çıkarılması yasal olarak söz konusu değildir. Kadın çalışanın hamilelik dışında geçerli ve farklı bir sebep ile işten çıkarılma işlemi yapılabilir.

Kadın çalışanın çalışmış olduğu departman için sözleşmeli olarak bir çalışan bulunamaması ya da kadın çalışanın işini bir başka kişinin devralması gerekmesi halinde, kadın çalışanın doğum izni süresinin bitmesi halinde işine son verilebilir. Fakat söz konusu doğum izninde işçi işten çıkartılabilir mi konusu yasal olarak söz konusu değildir.

Kadın çalışanların doğum sebebi ile işten çıkarılmaları öncelikle eşitlik ilkesine aykırı bir işlemdir. Anayasada, cinsiyet ayrımı yapılmayacağı vurgulanmış olup kadınların doğum yapmaları halinde izinli oldukları sürede işten yasal olarak çıkartma işlemi yapılamamaktadır.

İş Kanununun 5. Maddesinin 3. Fıkrası kapsamında, “İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz” olarak yer almaktadır.

Bu kapsamda, kadın çalışanın doğum sebebi ile iş yapamayacak durumda olmaması halinde işverenin kadın çalışanı doğum sebebi ile işten çıkaramayacaktır. Eğer kadın çalışan doğum izni süresinde işten çıkarılmış işse tazminat davası açabilme hakkına da sahiptir.

Doğum İzninde İşçi İşten Çıkartılırsa Ne Yapılmalı?

Kadın çalışanın doğum izni esnasında işten çıkarılma işlemi gerçekleşmiş ise kadın çalışanın haksızlığa uğramasına ilişkin yasal yollara başvurma hakkı bulunmaktadır. Kadın çalışanların gebelik izni süresinde işten çıkarılma işlemi yapılması halinde,

• Doğum izni süresince işten çıkarılan kadın çalışan, işvereni tarafından feshedilen sözleşme kapsamında geçerli bir sebebe dayanmadan işten çıkarma işlemi gerçekleştirmişse, kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
• Doğum izni esnasında işten çıkarma işlemi gerçekleştiren işverenin ihbar süresini dikkate almadan işten çıkarma işlemi gerçekleştirmesi ile kadın çalışana kıdem süresine bağlı olarak 2 ila 8 haftalık süre için ihbar tazminatı ödemek durumundadır.
• Kadın çalışanlar doğum izni süresinde işten çıkarılmaları ile işe iade davası açarak da işe dönmek için dava açabilir.

Doğum İzninde İşçi İşten Çıkartılırsa Nereye Dava Açılır?

Doğum izni süresi içerisinde kadın çalışanın işten çıkarılması halinde haklarını nasıl arayacakları merak edilir. Kadın çalışanların doğum izninde işten çıkarılması halinde doğum nedeni ile iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi Yargıtay tarafından da kabul edilmeyen bir işlemdir.

Bu sebeple doğum izninde işten çıkarılan çalışanın dava açacağı kurum, 4857 Sayılı Yasaya uygun olarak iş güvencesi feshedilen çalışan fesih bildirimin tebliğinden itibaren bir ay içerisinde İş Mahkemesi’ne işe iade davası açabilir. Dava açan kadın çalışan kıdem tazminatı ve itibar tazminatı ile tüm haklarının ödemelerini alabilir. Bu kapsamda 16 haftalık izin süresindeki ödemesini de alabilir.

Doğum İzninde Maaş Ödenir Mi?

Doğum izni kapsamında maaş ödemeleri, İş Kanunu kapsamında ödenen ücretli izinlerden değildir. Kadın çalışanın doğum izni alması ile maaş ödemeleri işveren tarafından yapılmamaktadır.

Doğum izni kapsamında maaş ödemeleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılmaktadır. Kadın çalışan doğum izni süresinde maaş ödemesini, maaşının üçte ikisini SGK tarafından alır, kalan kısmı borçlanır.

Doğum İzni Şartları Nelerdir?

Kadın çalışanların hamilelik nedeni ile doğum iznine ayrılmaları kapsamında aranan bazı şartlar bulunmaktadır. Doğum izni koşulları ise şunlardır,

• Çalışanların 4A, 4B ve 4C sigorta kollarından biri üzerinden sigortalı olması,
• Doğumun gerçekleşmiş olması,
• Doğumdan sonraki izinler için çocuğun sağ doğmuş ve yaşıyor olması,
• Doğum iznine ayrılacak olanlar, Türkiye vatandaşı olması şartı aranmamakta olup, uyruk durumu ne olursa olsun Türkiye’de sigortalı olarak çalışıyor olması gerekmektedir.
• Evlat edinme işlemi sonrasında doğum iznine ayrılacak olan kadın çalışanın, çocuğun 2 yaşını doldurmamış olması koşulu ile izne ayrılabilecektir.
• Doğum izinleri sigortalı olunan süre ile ilişkili olup, doğum izninden önce kadın çalışanın en az 1 yıl boyunca sigortalı olarak çalışmış olması gerekmektedir. doğum borçlanması kapsamında da sigortalı olunan süre göz önüne alınarak işlemler gerçekleşecektir.

Doğum İzni Başvurusu Nasıl Yapılır?

Sigortalı olarak bir kurumda çalışan kadın çalışanların doğum izni başvuru işlemleri için,

• Öncelikle hekim onaylı hamile olduklarına dair bir rapor almaları ve raporu ibraz ettirmeleri gerekmektedir.
• Kadın çalışan hamile olduğuna dair raporu, çalışmış olduğu kurumun insan kaynaklarına ya da muhasebe bölümüne vermesi gerekmektedir.
• Kadın çalışanlar, hamilelik ile ilgili raporu devlet hastanelerinin kadın doğum bölümlerinden alabilir.
• Kadın çalışanlar hamile olduklarına dair raporu, bağlı oldukları sigorta kurumuna vermeleri ve kendi çalışmış oldukları kuruma da bilgi vermeleri gerekmektedir.
• Bu işlemlerin ardından, doğum izni için işlemlerin başlatılması ve diğer işlemlerin tamamlanması üzerine, hamilelik ile ilgili hakların işleme alınması için önemli olacaktır.

Doğum İzni Evrakları Nelerdir?

Kadın çalışanların hamilelikleri sebebi ile doğum iznine ayrılmaları için kurumlara iletmesi gereken bazı belgeler bulunmaktadır. Bu belgeler üzerinden kadın çalışanların doğum izni kapsamında hakları ve doğum borçlanmaları ile ilgili işlemler için ilgili yerlere evrakların iletilmesi önemlidir.

Kadın çalışanlar, hamileliklerinin 32. haftasında olmaları ile kadın çalışanlar doğum iznine ayrılma haklarına sahiptirler. Kadın çalışanların hamileliklerinin 32. haftasına gelmeleri ile doğum izni için gerekli belgeler şunlardır:

• Doğum İzin Belgesi (bu belge içerisinde gebelik haftası ve tahmini doğum tarihi belirlenmektedir.)

Kadın çalışan doğumdan önceki 8 haftalık doğum iznini doğumdan sonra kullanmak istemesi halinde ve doktorunun da izin vermesi ile hamileliğin 32. haftasında alınan rapor,

• Doğum Öncesi Çalışabilir Raporu alınması gerekmektedir.

Eğer kadın çalışan hamileliğinin 37. Haftasını doldurmuş ise mutlaka İş Görmezlik Raporu alması gerekmektedir.

Doğum İzni Erken Bitirilebilir Mi?

Sigortalı olarak bir kurumda çalışan kadın çalışanlar için belirlenmiş olan doğum izni süreleri doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplamda 16 haftalık izin süresi yasal olarak verilmektedir.

Kadın çalışanların doğum izinlerinin yasal süreden önce bitmesi konusu ise, kadın çalışanın gebelik durumunda almış olduğu izin kendi isteği doğrultusunda ve doktorunun onayı ile birlikte erkenden bitirilebilir.

Kadın çalışanların doğum izni süreleri kapsamında işvereni tarafından erkenden bitirilmesi konusu ise yasal olarak gerçekleşemez. Kadın çalışanlar kendi istekleri ve doktorlarının onayı dışında işverenleri tarafından doğum izin süreleri kısaltılamaz. Kadın çalışanlar yasal olarak verilen doğum izinlerini kendi sağlıkları kapsamında düzenleyebilirler.

Doğum İzni Uzatılabilir Mi?

Kadın çalışanların doğum iznine ayrılmaları halinde doğum izin sürelerini uzatabilmeleri ise, öncelikle doktorunun çalışmaya elverişsiz bulması halinde izin süresi uzatılabilir. Kadın çalışanın doğumdan sonra verilen yasal sürenin uzatılması talebi kendi isteği doğrultusunda olması halinde ise, ücretsiz olarak 6 aya kadar izne ayrılabilme hakları bulunmaktadır.

Bu yazı kapsamında doğum izni süresinde işçi işten çıkartılabilir mi ve doğum izni süreleri incelenmiştir.