EYT düzenlemesinden faydalanacak 2 milyon vatandaş 2024 yılı için emeklilik planları yapmaya başladı. Yalnızca EYT’liler değil, çalışanlar da borçlanarak emekliliklerini erkene çekebilecekler.
Belirlenecek yeni asgari ücretle beraber 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle askerlik, doğum ve yurtdışı borçlanmalarının maliyetlerinde de artış görülecek. Prim gün sayısını ve sigorta başlangıcını öne çekerek erken emekli olacak kişilerin maliyet artışından etkilenmemesi için 5 haftalık bir süre mevcut.
Asgari ücrette yüzde 50’lik bir artış olması durumunda şuan itibariyle 64 bin 386 lira olan 15 aylık askerlik borçlanması ücreti 96 bin 579 liraya çıkacak. 15 ay askerliği borçlanan kişiler bu durumda bu yıl 32 bin 193 lira daha az ödeyecek.
Ocak ayından önce 154 bin lirayla yapılabilecek olan doğum borçlanması 2024 itibariyle 205 bin liraya çıkacak. Bugün borçlanmasını yapan bireyler 51 bin TL daha az ödeyecek. Örnek verilecek olursa, EYT ile emekli olmak isteyen ancak 2 ayı eksik olan birinin 60 günlük primi için borçlanması yeterli olacak. Yeni yılda emekliliğe hazırlananların kafasında oluşabilecek bazı soruları ve cevapları sizin için derledik.
Kamuda çalışılan 12 yıllık dönemde hak kazanılmış yıpranma payı emeklilik yaşından düşülür mü?
Memurluğun ardından 1.260 gün SSK’lı olarak çalışanların kamuda kazandığı yıpranma payı, hizmet süresine eklenir. Ancak bu payın emeklilik yaşından düşülmesi söz konusu değildir. Farklı sigorta statüsünde ödenen primlerin birleşmesiyle toplam hizmet süresi üzerinden emekli olmak mümkündür, ancak yıpranma payının emeklilik yaşına bir etkisi bulunmamaktadır.
Çalıştığım şirkette yüzde 2 hissem bulunuyor. EYT kapsamında SSK’lı olarak emekli olmam mümkün mü?
2008 yılından önce bir şirkette sigortalı olarak çalışmaya devam ederken hisse alanlar SSK’lı statüsünden sigortalılığını devam ettirebilir ve bu kapsamda EYT ile SSK’lı olarak emekli olabilir. Ancak 2008 yılından sonra çalışılan şirketten hissesi olanlar Bağkur ile sigortalı oluyor ve SSK’lı olarak emekli olmaları söz konusu olmuyor.
Yeni yılda kıdem tazminatı tavanı ne kadar olacak?
Temmuz ayında yapılan zamla birlikte brüt 13 bin 414 TL olarak belirlenen asgari ücretin yeni yılda yüzde 50 gibi bir oranda artış göstererek brüt 20 bin lira olacağı tahmin ediliyor. Bugün itibariyle 20 yıldır asgari ücretle çalışmış olan bir çalışan emekli olması halinde 268 bin 280 lira kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor.
Ocak ayını beklediği durumda ise alacağı tazminat 400 bin liraya ulaşarak 131 bin 720 liralık bir fark ortaya çıkar. Bugün itibariyle 23 bin 490 TL olan kıdem tazminatının tavanı yüzde 50 artışa göre 35 bin lira civarına yükselecek. Yüksek maaş alanlar da yeni yılda emeklilik dilekçesi vermeleri durumunda daha avantajlı konuma gelecek.
Eylül 1999 tarihinden önce işe başlayan ve yeni yılda emekli olabilmek için 55 prim gününe ihtiyaç duyan birinin emeklilik dilekçesi ve borçlanma için yeni yılı beklemesi daha mı uygun olur?
Çalışan erkekler için askerlik, doktora öğrenimi, avukatlık stajı, tıpta uzmanlık ve kadınlar için doğum yapanların borçlanmaları asgari ücrete endeksli durumdadır. Borçlanma için ödenecek en düşük tutar asgari ücretin %32’si, en yüksek tutar ise bu oranın %7.5 katı.
Asgari ücrette %50’lik bir artış olması durumunda borçlanma tutarında da artış görülecek. Bugün itibariyle bir günlük borçlanma tutarı en düşük 143 lira olarak uygulanmakta. Asgari ücrette %50’lik bir artış olması halinde günlük borçlanma için ödenecek olan tutar 214 lirayı geçecek. Bu nedenle geciktirmemek faydalı olabilir.
Askerlik Borçlanması Hesaplama : https://www.ssk.biz.tr/askerlik-borclanmasi-hesaplama/
Öte yandan yeni yılda yapılacak zamlar, enflasyon ve büyüme verileri; emekli aylığını ve kıdemi artıracağı için Ekim, Kasım veya Aralıkta değil 1 Ocak 2024’ten geçerli dilekçe vermek daha avantajlı olabilir. Ocak ayında emeklilik için başvuranlar yüzde 4 öngörülen büyümeden de fark alacak.
Borçlanma emeklilikte yaşı etkiler mi ve borçlanılan primler için vergi indirimi var mıdır?
Borçlanma eksik prim günü sayısına katkı sağlamakla beraber emeklilik yaşı üzerinde herhangi bir etkide bulunmuyor. Borçlanma, yaşı doldurmasına rağmen prim günü eksik olanların emekliliğini erkene çekmesini sağlıyor.
Kadınlar 3 doğum için 6 yıllık süreyi borçlanma olarak saydırabiliyor. Er, erbaş ya da yedek subay okulunda geçen süreler de emeklilik borçlanmasında kullanılabiliyor. Askerlik borçlanması en fazla askerlik süresi kadar yapılabilir ve buna ek olarak çalışılmaya başlamadan önceki süre için de gerçekleştirilebilir. Sigorta primlerini borçlanma ile ödeyenler işyerlerine başvurarak ödedikleri borçlanmaya ilişkin primlerin gelir vergisinden indirilmesi yönünde talepte bulunabilir.
