ref: refs/heads/v3.0
emeklilikssksgkbağkurkredilerkosgebengellie-devlet

Yarım Çalışma Ödeneği – Yarım Çalışma Doğum İzni

Yarım Çalışma Ödeneği – Yarım Çalışma Doğum İzni
SSK
09.07.2018

Doğum yapana yarım çalışma ödeneği ve yarım çalışma doğum izni yönetmeliği yürürlüğe alınmıştır. Bu yönetmelikte anne olan çalışanlar için çalışma hayatlarında önemli yenilikler bulunmaktadır. Yarım çalışma ödeneği 2017 şartları 2018 yılında tutar bazında değişmiştir.

Analık İzni Hakkı Uygulamaları Nelerdir?

  • Kadın işçinin hekim raporuna göre belirlenen tarihler için, doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmaması gereklidir.
  • Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumunun uygun olduğunun doktor raporuyla belgelendirilmesi halinde kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
  • Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
  • Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.
  • Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık izni kullandırılır.
  • Analık izninde belirtilen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler doktor raporu ile belirlenir.

Doğum Raporu Bitiminde Ücretsiz İzin Hakkı

  • Analık izninin bitiminden itibaren, çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydı ile kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri halinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
  • Çoğul doğum halinde bu sürelere otuzar gün eklenir.
  • Çocuğun engelli doğduğunun doktor raporu ile belgelendirilmesi halinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.
  • Ücretsiz izinden yararlanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat olan süt izni uygulanmaz.
  • Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği halinde altı aya kadar ücretsiz izin verilir.
  • Ücretsiz izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme halinde eşlerden birine veya evlat edinene de verilir.
  • Ücretsiz izin süresi, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Yarım Çalışma Süresi Ve Şartları

  • İşçi, 5 inci maddede belirtilen analık izninin, kullandıysa ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar herhangi bir zamanda yarım çalışma talebinde bulunabilir.
  • Yarım çalışma talebi, ücretsiz izin süresi kesilerek de yapılabilir. Ücretsiz iznin tamamının kullanılması şartı aranmaz.
  • Yarım çalışma talebi, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay önce işçi tarafından işçinin yarım çalışma talebinde, yarım çalışmaya başlayacağı tarih ile tüm iş günlerinde çalışılacak olması halinde çalışmanın başlama ve bitiş saatleri, haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması halinde ise tercih edilen iş günleri yer alır.
  • İşçi, eşinin çalıştığına dair belgeyi yarım çalışma talebine eklemek zorundadır.
  • İşçinin yarım çalışma talep dilekçesi, işveren tarafından işçinin özlük dosyasında saklanır.

Ebeveynlerden birinin çalışmaması halinde, çalışan eş yarım çalışma talebinde bulunamaz. Ancak, ebeveynlerden birinin çalışma şartı;

  • Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite hastanesinden alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,
  • Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması,
  • Üç yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi durumlarında aranmaz.

Yarım Çalışma Talebi Durumunda İşverenin Sorumlulukları

  • Usulüne uygun olarak yapılan yarım çalışma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay içinde işveren tarafından karşılanır.
  • İşveren; işçiye, talebin karşılandığını yazılı olarak bildirir.
  • İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanır.
  • İşçinin belirtilen tarihte iş edimini sunmaya başlaması kaydıyla yarım çalışma talebi geçerli fesih nedeni sayılmaz.

Hangi İşlerde Yarım Zamanlı Çalışılabilir?

Yarım çalışma;

  • Özel sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,
  • Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,
  • Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,
  • İş süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde işverenin uygun bulması halinde yapılabilir.

Toplu İş Sözleşmesi İle Yarım Çalışma

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre, toplu iş sözleşmelerinde yarım çalışma yapılabilecek işler, yukarıdaki hükümlere bağlı olmaksızın taraflarca da belirlenebilir.

Tam süreli çalışmaya geçiş;

  • Yarım çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalışmaya dönebilir.
  • Tam süreli çalışmaya geri dönmek isteyen işçi, işverene en az bir ay önce yazılı olarak talebini bildirir.
  • Yarım çalışmaya geçen işçinin tam süreli çalışmaya başlaması halinde yerine alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer.
  • Yarım çalışmaya geçen işçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde, yerine alınan işçinin iş sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden itibaren belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşür.

Çalışma Zamanının Taraflarca Belirlenmesi

  • Yarım çalışmanın belirlenen günlük ve haftalık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı, o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta olduğu işin niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından belirlenir.
  • Yarım çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.

Yarım Çalışma Ödeneği Nasıl Hesaplanır?

Yarım çalışma ödeneği hesaplaması şu şekilde yapılır. Ödeme, brüt asgari ücret baz alınarak yapılır. Asgari ücretten %3lük damga vergisi kesilerek, otuza bölünerek günlük ücret bulunur. 15 ile çarparak yarım aylık çalışma tutarı hesaplanır. Yarım çalışma ödeneği 2018 yılı için brüt 2029,50 TL’dir. Peki yarım çalışma ödeneği nereden alınır? Doğum yapana yarım çalışma ödeneği PTT üzerinden yapılmaktadır.

Yarım Çalışma Ödeneği Ne Zaman Yatırılır?

Yarım çalışma yapan ve yarım çalışma ödeneğinden faydalanmak isteyen çalışanlar için işveren öncelikle çalışanın çalıştığı gün sayısı üzerinden aylık e-bildirgelerinde eksik gün bildirimi yaparlar. Eksik gün bildiriminde belirtilen gün sayısı için günlük brüt asgari ücret üzerinden yapılan hesaplama ile aylık yarım gün çalışma ödeneği belirlenir ve e-bildirgenin Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilme tarihi itibariyle takip eden ay içinde PTT’den ödeme tahsil edilebilmektedir. Örnek vermek gerekirse Mayıs ayına ait e-bildirge, işveren tarafından Haziran ayı içinde verilir, yarım çalışma ödeneği çalışana Temmuz ayı içinde ödenmiş olur. Bu ödemede, damga vergisi hariç hiçbir kesinti uygulanmaz.

Yarım Çalışma Ödeneğini Geriye Dönük Almak Mümkün Müdür?

Yarım çalışma talebini zamanında işverene yapmamış ve yukarıda belirtilen şartları sağlamayan çalışanlar, sonradan bu haktan faydalanamazlar.

Yorumlar

  1. Özge dedi ki:

    Merhaba ben ücretli ogretmenlik yapmaktaydım.
    2 mayıs çalışabilir raporu alarak okula devam ettim
    1 haziran olarakta çalışamaz raporu ile rapor aldim
    Ben ücretli öğrtmen olduğumuz icin okul bitiminde sgk çıkışımız veriliyor 8 haziran itibari ile okul sgk çıkışımı yapmış.
    19 hazirandada doğum yaptım.
    Doğum ücreti alabilirmiyim sonuç bizim için nasıl işler yardımcı olurmusunuz ?