Kamuda yaklaşık 5 milyon kamu çalışanı görev yapıyor. Erken emekli olmak isteyen kamu çalışanları ise borçlanma ve isteğe bağlı sigorta olmak üzere farklı sosyal haklardan yararlanabiliyor.
Örneğin, en az 10 yıl memur olarak çalışıp görevinden kendi isteği doğrultusunda isteğe bağlı sigortaya prim yatırarak emekliye ayrılabilir. Bunun için Eylül 2004 tarihinden önce işi bırakanlar 3 ay, bu tarihten sonra ayrılanların da 6 ay içerisinde SGK’ya başvurması gerekiyor.
EYT veya normal emeklilik olması fark etmeksizin BAĞKUR ya da SSK’dan emekli olup kamuda işe başlayanların emekli aylıkları kesilir. Memuriyetten ayrılıp emekli aylığını yeniden almaya başlayanlar ise kesildiği süre içerisindeki zamlar ve iyileştirmeler açısından hak kaybına uğramıyor.
Başlangıcın Öne Çekilmesi Durumu
Ekim 2008 tarihinden sonra ilk kez memur olup bu tarihten önceki SSK, BAĞKUR, Özel sandık kapsamında sigortası olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki sürelerine yönelik öğrencilik, askerlik, yurtdışı borçlanmaları geçerli sayılıyor. Borçlandıkları süre emeklilik hesabında dikkate alınmakla birlikte sigorta başlangıçları öne çekiliyor. Bu primlerin emekliliğe etkisi bulunmamakla birlikte en merak edilen soruların cevapları yazımızda.
Memurlar sigorta başlangıç tarihi dolayısıyla emekliliği öne çekebilmek için askerlik borçlanması yapabilir mi?
SGK, 19 Ekim 2023 tarihli genelgeyle birlikte sigorta başlangıç tarihleri ve hizmet borçlanmalarını öne çekmeyi mümkün kıldı. Bununla birlikte erken emekli olmak isteyenlere fırsat doğdu.
Bu düzenleme, özellikle Ekim 2008’den sonra ilk defa memur statüsüne geçmiş olanları sevindirecek. Öncesinde sigortalı çalışmış, yurtdışında görev almış, askerlik yapmış veya öğrencilik dönemi geçirmişseniz, o süreleri borçlanma olarak saydırabilir ve erken emekli olmanın yolunu açabilirsiniz. Yani, memurların sigorta başlangıç tarihi dolayısıyla emekliliği öne çekebilmek için askerlik borçlanması yapması mümkündür.
Yüksek yargının sağladığı borçlanma olanağı sunan karar bütün memurları kapsıyor mu?
Yüksek yargının sağladığı borçlanma olanağı sunan karar, Ekim 2008 sonrası ilk sigortalı olma tarihi olan ve bu tarihten sonra çalışmaya başlayan memurları kapsamayacak. Bu nedenle bu memurlar harici herkes bu olanaktan yararlanabilir denebilir.
Kamudan emekli olan birinin ticaret yapması durumunda destek primi ödemesi gerekir mi? Aylığında kesinti olur mu?
Emekli olunmasının ardından kimlerin hem destek hem de aylık prim ödeyerek çalışacağı sosyal güvenlik sistemine katılım durumuna bağlı olarak farklılık gösteriyor. Sosyal güvenlik reformunun yapıldığı 2008 yılı öncesi ve sonrası sisteme girenler arasında ayrım bulunmakla beraber reform sonrası SSK’lı olanların destek primi ödeyerek çalışma olanağı bulunmuyor.
Reform sonrasında işe girenler arasında Bağkur sigortalı olanların kesintisine 2016’da son verildi. İster işçi ister memur ister kendi işyeri sahibi olsun ticaret yapanların emekli aylığının kesilmesi söz konusu değildir. SSK, Bağkur, Emekli Sandığı gibi statülerden emekli olduktan sonra memuriyete dönen kişilerin yaşlılık aylığı reform öncesinde olduğu gibi aylıktan kesilmeye devam ediliyor.
Emekli polis güvenlik şirketinde çalışırsa aylığında bir kesinti yapılır mı?
Emekli polis memurunun özel sektörde çalışması durumunda emekli aylığında kesinti yapılması söz konusu değildir. Yasa belirlenen orana göre yeni işyerindeki maaşından sosyal destek primi kesintisi yapılır. Böylece hem yeni işyerindeki maaş hem de emekli aylığı alınabilir. Ancak emekli memur kamuda yeniden çalışmaya başlarsa bu durumda emekli aylığı kesilir.
Emekli olup kamuda çalışmaya devam eden tüm memurların emekli aylığı kesilir mi?
Bakanlar Kurulu üyeliğine atanan, Cumhurbaşkanlığına seçilen, yasama organı olan, yaş haddini aşmamış olma kaydıyla eğitim kurumlarında ücretli olarak çalışanlar, vakıf üniversitelerinde görev yapanlar, askeri öğrenci eğitimlerine katılım gösteren emekli subay, astsubaylar aylıkları kesilmeksizin kamu idarelerinde görev almaya devam edebiliyor.
Memurlar ücretsiz izin dönemi için borçlanma yaparak emekliliğe hak kazanabilir mi?
Memuriyete 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar ücretsiz izin dönemi için borçlanma yaparak emekli olabilir. Memurluğa Ekim 2008 tarihinden önce başlanması durumunda aylıksız izinli geçen süreler emeklilik yönünden eski derecenizde (Emekli Sandığı kapsamında) değerlendirilir. Bu durumda, emeklilikten 6 ay önce aylıksız izin süresinin borçlanmasının yapılması gerekir.
Sonradan engelli olan memurlar erken emekli olabilir mi?
Çalışmaya başladıktan sonra tıbbi raporlar doğrultusunda çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 50-59 arasında olanlar en az 5 bin 760 günlük prim ödemeleri halinde istedikleri zaman emekli olabilir.
