AGİ olarak bilinen asgari geçim indirimi temel olarak devlet adına işveren tarafından verilmekte olan ve gelir vergisinden düşülerek, temelde devletin çalışanlara ekonomik destek sunduğu bir uygulamadır. Ancak AGİ haklarından yararlanmak için şartların değişmesi halinde daha yüksek ücretler verilebiliyor.
AGİ Tutarları Nasıl Belirleniyor?
Asgari geçim indirimi, işveren tarafından gelir vergisinden düşülerek, devlet adına çalışanlara ödenen temel bir destek uygulamasıdır. Çalışanlara, bu kapsamda maaş hesaplarına ücretleri yansıtılırken AGİ tutarları da dahil edilerek ödeme yapılır. Eğer çalışan evliyse ve çocukları bulunuyorsa bu durumda hesaplamalar da bu durum üzerinden yapılmaktadır. AGİ tutarlarının belirlenmesi için temel birtakım şartlar bulunuyor. Bunlardan ilki çalışanların kendileriyle birlikte oturmakta olan ya da kendileri tarafından bakılan çocuklar; bu kapsamda öz çocuk, üvey çocuk, evlat edinilen çocuk, anne babası olmayan torun, 18 yaşını geçmiş ve eğitim görmekte olan 25 yaşının geçmemiş çocuklarından ötürü çalışanlar asgari geçim indirimi alabiliyorlar.
Anne ve babası vefat etmiş çocukların dede ya da nineleri ile birlikte kalmaları halinde ise yine asgari geçim indirimi uygulanabilmektedir. Bu bakımdan 18 yaşını dolduran çocuktan ötürü çalışana asgari geçim indirimi ödenmesi için de eğitimine devam etmesi ve 25 yaşını doldurmamış olması şartı aranarak, üniversite eğitimine devam eden çocuklar için de destek sunulmaktadır. Buradaki temel nokta, çocuğun 18 yaşından sonra üniversite okuması ve 25 yaşını geçmemesidir, aksi halde AGİ kapsamında değerlendirilmemektedir. Çocukların eğitimlerinde ise herhangi bir kısıtlama yoktur ve bu bakımdan açık lise, açıköğretim fakültesi gibi eğitim alanları da AGİ içerisine dahil edilmektedir.
Öz ya da Üvey Çocuk Ayrımı Yapılmıyor
AGİ şartları arasında öz ya da üvey çocuklar arasında herhangi bir ayrım yapılmıyor ve böylece üvey ya da evlat edinilmiş çocuklar da yine AGİ çerçevesinde değerlendiriliyor. Aynı şekilde çocuğun cinsiyeti de herhangi bir fark yaratmamakta ve kız ya da erkek çocuğu olanlar eşit şekilde indirimden yararlanabilmektedir. Ancak çocukların evli olmaması gerekmektedir, başka bir deyişle yasal çerçeve içerisinde çocukların 18 yaşını doldurduktan sonra evlenmeleri halinde indirim geçersiz olmaktadır. Aynı şekilde çalışmaya başlayan çocuklar için de asgari geçim indiriminden yararlanmak mümkün değildir. Eğer çocuk sigortalı olarak çalışmaya başlamışsa, anne ve babası artık AGİ’den faydalanamamaktadır.
Çocuklar için sunulan indirim oranları ise her biri ayrı ayrı hesaplanmak üzere asgari ücretin yıllık brüt tutarının ilk iki çocuk için yüzde 7,5, üçüncü çocuk için yüzde 10 ve diğer çocuklar için de yüzde 5 oranında indirim ödemesi yapılmaktadır. Üst sınır 5 olarak belirlendiği için çocuk sayısı arttıkça AGİ de artış göstermektedir. Ancak alınacak tutar, çalışanın kendisinin eşi ya da çocukları için alacağı toplam tutarın brüt asgari ücretten hesaplandığında yüzde 15’in üzerinde olamayacağı için bu bakımdan çocuk sayısı en fazla 5 olarak tespit edilmiştir. 5’ten daha fazla çocuğu olanlar için AGİ geçerli olmamaktadır.
Nafaka Durumlarında Farklı Şartlar
Anne ve babanın boşanmış ve ikisinin de sigortalı olarak çalışması halinde nafaka alan eş AGİ’den yararlanabilmektedir. Bu durumda öncelik vekaletin hangi tarafta olduğuna bakılarak, AGİ kapsamında değerlendirme yapılmaktadır. Ancak nafaka koşullarının yerine getirilmesi kritik bir noktadır. Örneğin erkek nafaka veriyorsa bu durumda baba AGİ’den kendisi yararlanabilmektedir. Şayet nafaka ödenmesi anneye yapılmıyorsa, bu durumda da anne AGİ’den yararlanabilmektedir. Resmi olmayan evliliklerden doğan çocuklardan ötürü indirimden yararlanmak için ise baba üzerinden kimlik kaydı olan çocuklarda indirimden baba yararlanır, eğer çocuk annesi yanında kalıyorsa ve annesi tüm bakımlarını üstlenmişse bu durumda indirim anne için geçerli olmaktadır.
