Son zamanların gündemi en çok meşgul eden konularının başında gelen kıdem tazminatı için özellikle ödenme süresi oldukça merak ediliyor. Süresinde ödenmeyen kıdem tazminatları için ilgili mevzuat gereğince birtakım sorunlar yaşanabilmektedir.
Kıdem Tazminatı Ne Zaman Ödeniyor?
Kıdem tazminatının ödenmesi temel olarak hizmet sözleşmesinin sona erdiği tarihte ödenmesi gerekiyor. Fakat kıdem tazminatının ödenmesinde bazı sebeplerden ötürü zamanında ödenmesi yapılmamakta ya da ödenmemektedir. 1475 sayılı İş Kanunu kapsamında ve 2869 sayılı kanun kapsamında yapılan değişiklikte ise kıdem tazminatının ödenmesinin gecikmesi halinde ise faiz özel olarak belirlenmektedir.
Bu bakımdan 1475 sayılı yasanın ilgili maddelerinde belirtilen kıdem tazminatının gününde ödenmemesi halinde bankalar tarafından belirlenen en yüksek faiz oranı uygulanmaktadır. Başka bir deyişle geçen her gün ya da süre için en yüksek faiz oranları üzerinden kıdem tazminatı tutarı belirlenmektedir. Kıdem tazminatına uygulanacak faizi düzenleyen ilgili hükümlerde özel banka ve kamu bankası ayrımı da yapılmamaktadır. Bu yüzden yasada uygulanan en yüksek faiz ibaresi yer aldığı için bankalar içinde en yüksek faizi uygulayan banka temel alınmaktadır. Ancak bankaların ilgili dönemlerde Merkez Bankası’na uygulayacaklarını bildirdikleri faizlerin uygulanmaması halinde de faiz oranları dikkate alınmıyor.
Faiz ile Geri Ödeme
Kıdem tazminatının süresinde ödenmemesi halinde mahkeme tarafından faizle ödenmesine karar verilmektedir. İşe iade davalarında ise çalışanın süresi içinde başvuruda bulunmasına karşılık işveren tarafından işe başlatılmadığı tarih fesih tarihi olarak kabul edilmekte, kıdem tazminatı bakımından da faiz başlangıcın işçinin işe alınmayacağının belirtildiği tarih ya da işe başlama süresinin sonu olarak görülmektedir.
Mahkeme ayrıca ihbar ve diğer işçilik hakları için belirtilen temerrüt tarihinden ya da davanın açılmış olduğu tarihi takiben kanuni faize tabii tutulacaktır. Fakat faiz oranı kıdem tazminatı için sözleşmenin feshedilmesinden itibaren mevduata uygulanacak olan en yüksek faiz olarak da belirlenmektedir.
En Yüksek Faiz Oranının Belirlenmesi
Süresinde ödenmeyen kıdem tazminatı halinde işçinin iş mahkemesine başvuru yaparak dava açması gerekmektedir. İş mahkemesinde hakimin fesih tarihten ya da işçinin vefat tarihinden temel alınarak kıdem tazminatının gecikme süresi hesaplanmaktadır. Kıdem tazminatının gecikme süresi için mahkeme, mevduatta uygulanmakta olan en yüksek faiz oranı ile birlikte ödenmesine karar vermelidir.
Mevduat kapsamında uygulanan en yüksek faizin tespit edilmesinde ise Merkez Bankası ve diğer bankalardan yazılı tebliğde bulunularak faiz oranları öğrenilmektedir. Şayet söz konusu gecikme faizinin hesaplanmasında, çalışana adeta kıdem tazminatı anında ödenirse de yine de çalışan bu tutarı o andaki en yüksek faizi veren bankaya yatırmış gibi almak zorundadır. Kıdem tazminatında uygulanacak faiz başlangıcı için temel alınan tarih iş sözleşmesinin fesih edildiği tarih olarak temel alınmaktadır. Bu türden bir hak için aynı zamanda temerrüde düşme de söz konusu olmamaktadır.
Diğer bir nokta da sandıklardan emeklilik, yaşlılık ya da malullük veya toptan ödeme alınması sebebiyle iş akdini fesheden çalışanların kendilerine aylık bağlanmaları için yaşlılık sigortası açısından da bağlı bulundukları kuruma ya da sandığa müracaat yaptıklarını işverenlere belgelemeleri gerekmektedir. İşverenin kıdem tazminatını ödeme yükümlülüğü fesih tarihinden itibaren geriye gidilmemesi şartıyla bu belgenin işverene verildiği tarihten itibaren başladığı için bu tarihe dikkat edilmesi gerekmektedir. Faiz ödeme yükümlülüğü de söz konusu belgenin verildiği tarihten itibaren geçerlilik kazanmaktadır.
Şayet emeklilik nedeniyle çalışan kıdem tazminatı talebinde bulunacaksa bu durumda da SGK’ya başvuruda bulunduğunu ve emekliliğe hak kazandığını belgelemesi gerekmektedir. Bu şartların yerine getirilmemesi halinde kıdem tazminatı hakkı doğmamaktadır.
