GSS Primi Ödemeden İsteğe Bağlı Emekli Olunabilir mi ?
İsteğe bağlı sigortalılık, herhangi bir işte çalışmadan ya da kendi işi olmadan, dışarıdan primlerin ödenmesi şeklinde kişilere emeklilik hakkı kazandıran bir sigorta türüdür. Temel olarak emeklilik elde etmek amacıyla yapılmaktadır. Bu kapsamda prim bedellerini düşürmek için genel sağlık sigortasının ödenmeyerek isteğe bağlı sigortalılık konusu merak edilmektedir.
İsteğe Bağlı Sigortalılıkta Sağlık Hakları
İsteğe bağlı sigortalılık 2008 yılı öncesinde her sosyal güvenlik statüsünden yani SSK, Bağkur ve Emekli Sandığının temel alınması ile gerçekleşebiliyordu. Ancak 2008’de yapılan mevzuat değişikliği ile birlikte isteğe bağlı sigortalılık için de temel değişiklikler gündeme gelmiştir. Buna göre SSK, Bağkur ve Emekli Sandığı SGK adı altında tek çatı altında birleştirildiği için isteğe bağlı emeklilik de tek bir kısma, 4B yani Bağkur statüsüne alınmıştır. Bu durumda isteğe bağlı emekli olanlar emekli olduklarında Bağkur şartlarına tabii olarak emekli aylığı alabilmektedirler.
Mevzuatta yapılan bir diğer önemli değişiklik de isteğe bağlı sigortalı kapsamında olanların sağlık haklarından da diğer çalışan sigortalılar gibi yararlanma haklarının getirilmesidir. Buna göre halihazırdaki mevzuat kapsamında isteğe bağlı sigortalılar gösterdikleri prime esas teşkil eden kazançları üzerinden yüzde 32 oranında aylık prim almaktadırlar. Bunun yüzde 20’si emeklilik aylığını oluştururken, yüzde 12’si ise genel sağlık sigortası için kesilmektedir.
Genel Sağlık Sigortasından Çıkış Yapılır mı?
Yeni mevzuat gereğince genel sağlık sigortasından çıkmak isteğe bağlı emeklilik için söz konusu olmamaktadır. 5510 sayılı kanun çerçevesinde belirtilen maddelere göre sigortalı tarafından belirlenmiş olan prime esas teşkil eden aylık kazancın yüzde 32 olduğu, bu oranın yüzde 20’si emeklilik hali için prim, yüzde 12’sinin ise genel sağlık sigortası kapsamında olduğu açıkça belirtilmiştir. İsteğe bağlı sigortalı kapsamında bulunanların, bakmakla yükümlü oldukları kişiler olsa dâhiler, ilgili mevzuat kapsamında genel sağlık sigortası sayılacakları ve genel sağlık sigortası primlerini de ödemekle mükellef oldukları, bu bakımdan devlet hastanelerinden sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanabildikleri belirtilmiştir. Bu yüzden ilgili mevzuat kapsamı gereğince isteğe bağlı sigortalı olanlar genel sağlık sigortası primini ödemekle yükümlüdürler.
Örnek olarak eşlerinin ya da çocuklarının üzerinden sağlık yardımı alanlar, dul ya da yetim aylığı alırken isteğe bağlı sigortaya girenler dahi genel sağlık sigortası primlerini ödemelidirler. Ancak bu durumun tek istisnası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan yani imzalanmayan ülkelere çalışmak üzere gönderilecek Türkiye vatandaşı işçilerden isteğe bağlı sigortalılık kapsamında, talep edilmesi halinde sadece yüzde 20 oranında prim alınmakta, bu bakımdan genel sağlık sigortası primi alınmamaktadır.
İsteğe Bağlı Sigortalılık Aylığı Nasıl Artış Gösterir?
İsteğe bağlı sigorta kapsamında olanların emeklilik aylıklarını yüksek almak için belirtilen istisnai durum haricinde genel sağlık sigortalarını ödememeleri mümkün değildir. Ancak isteğe bağlı sigortalılık da 4A yani SSK kapsamında emekli olunabilmesi halinde emekli aylığı da artış gösterecektir. Emekli aylığını yükseltmek için bu durumda işçi olarak 30 günden az çalışmış kişilerinden, aylık çalışma sürelerini 30 güne tamamlamak için isteğe bağlı sigortaya prim ödenmesi durumunda 2011 tarihinden sonraki ödemeler için primler SSK kapsamında değerlendirilmektedir.
Aynı şekilde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenler tarafından iş amacıyla götürülen sigortalıların da isteğe bağlı sigorta ödemeleri halinde primleri SSK kapsamındadır. Son olarak 2008 yılından önce SSK kapsamında isteğe bağlı sigorta ödemiş olan kişilerin primleri de yine SSK kapsamında sayılmaktadır. Bu durumda olanların SSK kapsamında emekli olabilmeleri mümkün oldukları için emekli olduklarında alacakları aylık da Bağkur’a göre daha yüksek olacaktır.