ref: refs/heads/v3.0
emeklilikssksgkbağkurkredilerkosgebengellie-devlet

Çalışan Annenin Doğum Hamilelik Sonrası Hakları Nelerdir?

Çalışan Annenin Doğum Hamilelik Sonrası Hakları Nelerdir?
SGK
23.08.2020

Çalışan annelere hamilelik ve doğumla birlikte sunulan birtakım haklar bulunmaktadır. Sigortalı olarak çalışan bu kadınlar hamilelik durumlarında devletin sağladığı bu olanaklardan faydalanabilir. Doğum sonrası sağlanan bu haklar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Doğum parası
  • Süt parası
  • Doğum izni
  • Doğum borçlanması

Çalışan Annelere Tanınan Haklar

Sosyal Güvenlik Kurumu ilgili mevzuat gereğince yapılan tanımlamaya göre kadın çalışanlara birtakım haklar tanınmaktadır. Buna göre kadın çalışanların hamilelik süresi boyunca gebeliği için yapılması gereken rutin kontrollerde işverenlerin ücretli izin vermeleri gerekmektedir. Buradaki gün ya da süre işveren tarafından değil, tamamen çalışan tarafından belirlenmektedir.

Başka bir deyişle periyodik kontrolün yapılacağı günü işverenin seçme hakkı ya da haftalık izin gününe getirme gibi bir imkânı bulunmamaktadır. Bunun dışında çalışan annelerin bir yaşından küçük çocuklarının emzirilmeleri için de günlük olarak 1,5 saat süt izni yine işverenler tarafından verilmek durumundadır.

Bu saatin yine hangi saatler aralığında olacağı da tamamen çalışan tarafından belirlenmekte olup mesai saatleri içinde herhangi bir saat kapsamında bu izni kullanabilmektedir. İşverenleri ilgilendiren nokta, günlük süt iznini yemek ya da dinlenme saatleri ile birleştirilmeyeceğidir. Bu bakımdan süt izni saatlerinin yemek ya da dinlenme izinlerinden düşülmesi halinde çalışanlar şikayetçi olabilmektedirler. Eğer çalışan anne memur ise bu süre ilk 3 ay boyunca günlük 3 saat olarak belirlenmiştir.

Yarım Gün Çalışma Hakkı

Çalışmakta olan anneler için tanınan bir diğer hak da yarım gün çalışma hakkıdır. Doğum izinlerinden sonra çocuklarının okula başlama yaşına gelinceye kadar talep etmeleri halinde anneler yarı zamanlı olarak çalışabilmektedirler. Bu kapsamda, annelerin yasal olarak verilen doğum izinlerinin bitmesini takip eden süre kapsamında ilk çocukları için 60 gün, ikinci çocuk için 120 gün, 3 ya da daha fazla çocuk için 180 gün olmak üzere yarım gün çalışma imkânı sağlanır ve çalışmadığı gün ücretleri devlet tarafından karşılanıyor. Eğer çocuk engelli doğmuşsa bu süre 360 güne kadar devam ediyor.

Yarım gün çalışmak isteyen annelerin ücretlerinden işveren kesinti yapmakta ancak oluşan kesinti devlet tarafından karşılanarak annenin yine tam zamanlı ücret alması mümkün sayılmaktadır. Yarım gün çalışmak isteyen annelere işveren tarafından işten çıkarma gibi bir durum uygulanması söz konusu olmamakta, bu durumda ihbar tazminatı verilerek ancak işten çıkarma söz konusu olabilmektedir. Yarım gün çalışma hakkından yararlanmak için ise doğum izninin bitmiş olduğu tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvuru yapılması gerekiyor. Ancak önemli bir nokta, annenin yarım gün çalışma imkânından yararlanması için son 3 yılda toplamda en az 600 gün prim bildirmiş olması gerekiyor.

Annelere Verilen Ücretsiz İzinler

Eğer doğum yapan kadın memursa, bu durumda 16 haftalık doğum izninin ve 6 aylık yarım gün çalışma döneminin bitmesinden ardından 24 aya kadar ücretsiz izin alabilmektedir. 4A statüsünde olan çalışan anneler ise 16 haftalık annelik iznin bitmesinin ardından 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilmektedirler. Yine böylesi bir durumda işveren çalışanını işten çıkartamamaktadır, ilgili süre bittiğinde çalışan anne işine kaldığı yerden devam etmesi gerekmektedir. Fakat işveren ile yapılacak anlaşma sonucunda, işveren ihbar tazminatı ödemeyi kabul ederse, bu durumda işten çıkmak mümkün olmaktadır.

Bu imkânların yanında devlet tarafından annelere bir defaya mahsus olmak üzere emzirme ödeneği sağlanıyor. Sadece çalışanlar için değil çalışmayan anneler için de geçerli olan bu ödenekten yararlanmak için ise mutlaka Sosyal Güvenlik Kurumu’na müracaat yapmak gerekiyor.

Doğum Parası

Annelere Aile ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından doğum parası desteği sağlanmaktadır. Bu desteğin tutarları ise çocuk sayısına göre değişiklik göstermektedir. Örneğin ilk çocuk için sağlanan destek tutarı 300 TL’dir. İkinci çocuk için devlet tarafından verilen doğum parası desteği tutarı 400 TL’dir. 3 ve daha fazlası çocuk için devletin sağladığı destek ise 600 TL olmaktadır. Doğum parası destek tutarları yıllara göre değişiklik göstermektedir. Belirtilen bu tutarlar ise 2020 yılı için geçerlidir. Devletin sağladığı bu doğum parası yardımı tek sefere mahsus olmak üzere sunulmaktadır.

Bu destekten yararlanmak için annenin çalışıyor olması şartı bulunmamaktadır. Aynı zamanda anne Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır. Devletin bu desteği sunması için bebeğin de canlıda olması gerekmektedir. Bebeğin ölü olması durumunda devlet tarafından bu destek sağlanmamaktadır. Başvurular için Sosyal Hizmet Merkezlerine ya da Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine müracaat edilebilir. Doldurulan başvuru formunun ardından başvuru işlemi tamamlanır bu yatırılacak olan destek de annenin T.C. kimlik numarası üzerine PTT’den yatırılır.

Emzirme Ödeneği

Halk arasında daha çok süt parası olarak bilinen bu ödenek sigortalı olarak çalışan kadınlara sunulan devlet desteklerinden biridir. Dolayısıyla doğum parası ödeneğinin aksine emzirme ödeneği için annenin sigortalı olarak çalışması şartı aranır. Yani sigortalı olarak çalışan bütün kadın işçiler sigortaları kapsamında bu ödenekten faydalanabilmektedir. Çalışan annelere sağlanan bu destek her doğum için bir kere olacak şekilde verilir.

Doğum Borçlanması

Sigortalı olarak çalışan kadınlar sigortalarını başladığı tarihin ardından doğumunu gerçekleştirdikleri çocuklar için gün borçlanması yapabilmektedir. Yani sigortalı olarak çalışan kadınlar bu doğum borçlanması hizmeti ile birlikte hamilelik dönemlerinde geçen günleri hizmet dahilinde saydırabilir. Fakat bu olanak için bilmesi gereken bir durum vardır. Devletin sağladığı bu hizmet çalışan kadının sigortasının başladığı andan itibaren doğan üç çocuğu içi gerçekleştirilebilir. Doğum sonrası sağlanan haklardan biri olan doğum borçlanması için gün sayısının ise belli bir sınırı bulunmaktadır.

Doğum İzni

Sigortalı olarak çalışan kadınlar 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. Maddesi kapsamında toplamda 16 haftalık izin hakkına sahiptir. 16 haftalık bu izin hakkı doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olacak şekilde kullanılmaktadır. Sigortalı olarak çalışan kadının çoğul gebelik yaşaması durumunda (yani ikiz ya da üçüz gibi) sağlanan bu izin hakkına iki hafta daha eklenir ve toplam izin hakkı süresi 18 haftaya çıkar. Bu izin hakkı devlet tarafından sağlandığı için işverenin bu konu hakkında herhangi bir şekilde itiraz hakkı yoktur. Ayrıca bu izin hakkı için herhangi bir şekilde belirli bir süre çalışma koşulu da yoktur. Doğum izni sigortalı olarak çalışan kadın işçilere tanınan doğum sonrası haklardandır.

PTT Çocuk Parası (Ücreti) Sorgulaması Nasıl Yapılır?

Devlet Çocuk Yardım Parası Ne Kadar, Nasıl Alınır?

Çeyiz Parası Yardım Başvurusu Nasıl Yapılır, Ne Zaman Yatar?

Yorumlar

  1. Halit dedi ki:

    Merhaba eşim Devlet Hastanesinde hemşire olarak görev yapmakta olup, bende resmi bir kurumda memur olarak çalışmaktayım, 6 yaşında bir kızımız, 2,5 yaşında da bir oğlumuz var, doğum sonrası 2 yıl süre ile ücretsiz izin kullanıp 14/11/2018 tarihinde eşim göreve başladı, kızımız 2019 yılı eylül ayında ilkokula başlayacak olup, çocuklarımızla ilgilenmesi hususu zaruret oldu, bu nedenle yarı zamanlı çalışma hakkından faydalanabilirmiyim, faydalanabilirsem süresi nasıl olacak, bilgilendirirseniz sevinirim teşekkür ederim.

  2. zumra dedi ki:

    merhaba 29 haftalik hamileyim ocak 2018den 30 gunluk sigortam var 37.haftama kadar tekrara sigortam odense dogum parasi alabilirmiyim

  3. Yasemin dedi ki:

    son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, Bunu açıklayabilir misiniz.

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      İşten çıkartılmadan önceki son 3 yılda en az 600 gün ssk priminizin olması gerekiyor.

  4. Derya dedi ki:

    Merhaba,

    Doğum iznim bitti, bebeğim 5 aylıkken işe döndüm. Süt izinlerimi haftada bir günde toplayarak kullanmam istendi. Cumaları çalışmıyorum. Bu sebeple maaşım eksik yatmış. Günlük 1,5 saatlik süt izni maaştan kesiliyor mu?

  5. Elmira dedi ki:

    Merhaba benim doğum sonrası 6 ay ücretsiz iznim bitti iş yerinden ayrılmak istedim ihbarlı çalışmam gerektiği söylendi bu ihbarlı çalışma süresinde hem süt izin saatimi hemde iş arama için verilen izin saatini birlikte kullanabiliyor muyum

  6. Ayşe dedi ki:

    Merhaba lar günde 10 saat calisiyorum cumartesi de dahil 36 haftalık hamileyim doğumdan sonra günde kac saat calismaliyim sut izni için

  7. Berna dedi ki:

    37. Haftada doğum iznine ayrıldım 38+4 de yanı 26.11.2017 doğum yaptım hic rapor param yatmadi sistemde gorunmuyor raporum 7.3.2018 son buldu hepsi nekadar yatar ve nezman yatar acaba

  8. Leyla dedi ki:

    Merhaba.Benim doğum izin hakkım bitti ve şu an 6 aylık ücretsiz izin hakkımı kullanmaktayım.Buda 1 ay sonra bitiyor.yarı zamanlı için geç kalmış bulunuyorum.yazılarınızdan anlaşıldığı gibi.Peki ücretsiz iznim bittiğinde kısmi çalışma için başvurabilir miyim.nasıl bir yol izlemeliyim.nereye başvurmalıyım.şimdiden teşekkürler…

  9. İpek dedi ki:

    Merhaba
    Doğum sonrası 60 gün Yarım zamanlı çalışma hakkında yarı maaşı devlet diğer yarı maaşı iş veren ödüyor. Bu hak sadece devlet memurlarına mı ait. Özel sektörde bu hak talep edilebiliyor mu.

  10. Seyide dogan dedi ki:

    Yarım gün çalışma ne kadar süre için geçerli ve maaş ile sigorta kim ödüyor .. ..
    Başvuruyu nereye yapıyoruz….

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Yarım çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekmektedir. Yarısını işveren kalan kısmı ise işkur tarafından sigortalanmaktadır.

  11. Necla öztürk dedi ki:

    Merhaba benim doğum iznim bitti 6 aylık ücretsiz izin hakkımı kullanıyorum bu 6 aylık izin bitince 4 aylık yarım gün çalışma hakkımı kullanabiliyormuyum

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Necla Hanım merhaba,

      Yarım çalışma ödeneğinden yararlanabilmek için işçinin doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, 4857 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması ve doğum ve evlat edinme sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekmektedir. denildiğinden Rapor sonrası başvuru yapıp kullanmanız gerekirdi. Şu anda öyle bir hakkınız bulunmuyor.

  12. Gamze dedi ki:

    Ben 19haftalık hamileyim ve işten çıkarıldım benim dogum haklarından nasıl yararlanır sigortamda yok eşimde işten çıkarıldı yardımcı olurmusunuz

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Merhaba,

      Eğer işsizlik maaşı alabiliyorsanız 32. haftada rapor aldığınızda rapor parası alabilirsiniz. İşsizlik maaşı alamıyorsanız haklarınız ile ilgili;

  13. Filiz dedi ki:

    Bana işveren 6 ay ücretsiz izini vermiyor öyle hakları varmı

    1. Danışma Birimi dedi ki:

      Filiz Hanım,

      Yazımızda belirttiğimiz gibi;

      4857 sayılı İş Yasası’ nın 74. maddesine göre; “İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz’’ denmektedir. Doğum izninin bitiminden itibaren isteyen kadına işveren altı aya kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. Bu konuda işverenin inisiyatifi yoktur, uygun bulması gerekmez.

      İş veren izin vermek zorunda. Yazılı olarak işverenden talepte bulunun ve izin vermediklerini yine yazılı olarak isteyin.