Adil Davranmayan İşveren Tazminat Ödemek Zorunda

İşveren çalışanları arasında herhangi bir konuda ayrımcılık yapmamak zorundadır. Çalışanlar arasında farklı sebeplerden ötürü ayrımcılık yapan işverenler ya da ücret konusunda ayırma söz konusu yapan işverenler için dört aylık ücrete denk gelecek tazminat ödeme zorunluluğu bulunmaktadır.

İşveren Tüm İşçilere Adil Davranmak Zorunda

Çalışma yaşamında da eşitlik ilkesi anayasa kapsamında güvence altına alınmıştır. Bu bakımdan çalışma hayatında eşitlik ilkesinin nasıl uygulanması gerektiğine yönelik ilgili düzenlemeler İş Kanunu 5’inci madde kapsamında belirlenmiştir. Buna göre işverenler çalışanları için dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, din, mezhep gibi konularda ayrım yapamazlar. İşveren, esaslı bir neden olmadığı sürece tam süreli çalışan işçinin karşısında kısmi süreli çalışmakta olan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında da belirli süreli çalışan işçiye yönelik hiçbir ayrım yapamamaktadır. İşveren işin niteliğine ilişkin olarak sebepler zorunlu haller oluşmadıkça aynı zamanda cinsiyet ayrımı da hiçbir şekilde yapamamaktadır.

Aynı ya da eşit derecede olan bir iş için cinsiyet sebebiyle daha düşük ücret verilmeyeceği gibi sosyal haklar konusunda da herhangi bir ayrımcılık yapılamayacaktır. Çalışanın cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanacak olması, bu noktada iş tanımının ağır olması gibi konular, daha düşük ücretin uygulanması haklı kılmamaktadır.

Dört Aylık Ücrete Denk Gelen Tazminat Ödemesi Yapılır

Böyle bir durumda, yani işverenin çalışanlarına eşitsiz davrandığı hallerde kanun önemli cezai yaptırımlar uygulamaktadır. Kanun kapsamında işverenin, işyerinde çalışmakta olan işçiler arasında farklı davranmasını, işçiler arasında keyfi ayrım yapmasını yasaklanmaktadır. İş ilişkisinde ya da sona ermesinde eşit davranma ilkesine aykırı olarak davranıldığında çalışan, bu durumda dört aya denk gelen ücret tutarına yönelik uygun bir tazminat talebinde bulunuyor. Ödenecek olan tazminat tutarı da dört aylık ücreti geçmemek şartıyla mahkeme tarafından belirleniyor.

Eşit davranma yükümlülüğü tüm işçilerin fark gözetilmeden aynı duruma getirilmesi anlamına ilgili kanun kapsamında gerektirmiyor. Fakat yine de eşit durumdaki işçilerin farklı işlemlere tabi tutulmalarını engelliyor. Başka bir deyişle eşitlik ilkesi aynı durumda olan işçiler, yani eşitler arasında eşitlik olarak uygulanıyor. Bu yüzden işverenler farklı konumda olan işçilere eşit davranmak zorunda bırakılmıyorlar. Esasında bu durum pek çok haksızlığa neden olsa da bu konuyla ilgili bir düzenleme bulunmuyor.

Düşük Ücret Zammı Eşitsizlik Sayılır

Aynı konumda olan işçiler arasında zam oranlarının farklılık göstermesi de eşitsizlik olarak sayılmaktadır. Buna göre işverenin asgari ücretin altında kalmaması ve ücrete zam yapmaması işçi için haklı fesih nedeni oluşturmazken, ayrımcılık yapılması durumunda sözleşme feshedilebiliyor. Başka bir deyişle işveren, aynı işi yapanlar arasında ücret zammı açısından ayrımcılık yaparsa, birisine yüksek diğerine düşük zam verirse bu durumda çalışanın işi bırakması için haklı fesih sebebi doğmaktadır. Bu gerekçe ile istifa edecek olan çalışan kıdem tazminatı alacağı gibi ayrımcılık yüzünden işverenden 4 aylık ücrete denk gelen tazminatı da talep edebilmektedir.

Konuyla ilgili olarak da pek çok Yargıtay kararı bulunduğundan, böyle bir sorun yaşayan çalışanların haklılık payları bulunuyor. Ancak mahkemeye götürülecek eşitsizlik davalarında mutlaka ispat yükümlülüğü bulunuyor. Çalışan tarafından eşitsizliğe maruz kaldığının mahkemeye deliller ya da tanıklar ile kanıtlanması gerekiyor. Eğer eşitsizlik güçlü bir şekilde ispat edilirse, bu durumda mahkeme çalışan lehinde karar veriyor ve işverenin ayrımcılık tazminatı ödemesine karar veriyor. Ancak bu durumların mahkemeye taşınmaları için beş yıllık zaman aşımı süresi bulunuyor. Beş yıllık süre içinde mahkemeye taşınmayan olaylar geçersiz sayılıyor ve çalışanlar daha sonra herhangi bir hak talebinde bulunamıyor.